41 madencinin can vefat ettiği Bartın Amasra’daki grizu patlamasının akabinde tenkitlerin odağında yer alan Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürü Kazım Eroğlu’nun, 2013’de işletme müdürü olduğu devir Zonguldak Kozlu’da yaşanan kazaya ait yeni dava başlıyor.
Eroğlu’nun ‘ihmali olduğu’ gerekçesiyle mahpus cezası aldığı maden kazasından 9 yıl sonra altı TTK yöneticisi için iddianame hazırlandı.
T24’ten Tolga Şardan’ın yazısına nazaran Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığı, Eylül 2014’te hazırladığı iddianamede kazada ihmali bulundukları gerekçesiyle periyodun Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanları Taner Yıldız (kazanın yaşandığı periyotta görevdeydi) ve Hilmi Güler (ihalenin yapıldığı periyotta görevdeydi) ile periyodun TKK idaresinde yer alan TTK Genel Müdürü ve İdare Şurası Lideri Rıfat Dağdelen, TTK idare Şurası Üyeleri Burhan İnan, Mahmut Yılmaz, Mehmet Açıkel, Mustafa Şimşek ve Çetin Onur’un ortalarında bulunduğu 28 kişi hakkında soruşturma ve kavuşturma yapılmasına gerek olmadığına karar verdi.
AYM YARGILAMANIN ÖNÜNÜ AÇTI
Avukatlar itiraz süreci başlattı. Evvel Bölge Yönetim Mahkemesi, akabinde Danıştay, takipsizlik kararlarına itirazları reddetti.
Dosya Anayasa Mahkemesi’ne gönderildi. Yüksek Mahkeme, altı TTK yöneticinin yargılanmasının önünü açtı.
Bunun üzerine belgeyi tekrar ele alan Zonguldak Cumhuriyet Başsavcılığı, periyodun TTK Genel Müdürü ve İdare Şurası Lideri Rıfat Dağdelen, TTK idare Heyeti Üyeleri Burhan İnan, Mahmut Yılmaz, Mehmet Açıkel, Mustafa Şimşek ve Çetin Onur hakkında geçen mayısta yeni bir iddianame hazırlayıp Zonguldak 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderdi.
İddianame, mahkeme tarafından incelendikten sonra kabul edildi.
Aradan geçen dokuz yılın sonunda ismi geçen TTK eski idaresi “Görevi berbata kullanmak, taksirle mevte ve yaralanmaya neden olma” suçlamasıyla önümüzdeki salı hâkim önüne çıkacak.
İDDİANAMEDE İHMALLER BİR BİR SIRALANDI
Savcılığın TTK idaresini sorumlu tutan uzman raporlarına da yer verdiği iddianamede özetle şu tespitler yer aldı:
“(…) Evraktaki bilgi ve evraklara nazaran kazanın meydana geldiği iş yerinde ölümlere ve yaralanmalara sebep olan degaj olayıyla direkt yahut dolaylı olan eksiklikleri ve buna bağlı olan kusurları şöyle sıralamak mümkündür:
– Çalışılan ocakta kömür damarlarının gazlı olduğu bilinmesine karşın metan drenajı uygulaması yapılmamıştır.
– Galeri sürülmesi sırasında yapılan sondajlar sayı ve uzunluk olarak yetersiz olup sondajlar yetkililerce itinayla denetlenmemiş ve bilhassa sondaj uzunlukları denetim edilmemiştir.
– Sondaj kayıtları sondaj föylerine yüzeysel işlenmiş, sondaj föylerindeki bilgilerin doğruluğu, yetkililer tarafından denetim edilmeden imzalanmıştır.
– Sondajlar için her istikamette sondaj kapasitesi olmayan tek bir sondaj makinası bulundurulmuş ve yüklenici şirkette yalnızca bir sondör çalıştırılmıştır. Tek sondör ve tek makine olması sebebiyle galeride ilerleme süratli ilerleme sağlamaya pürüz olduğu düşünülen sondajlara kâfi kıymet verilmemiştir.
– Sondöre ani degaj olayı ve sondajların kıymeti konusunda eğitim verilmemiştir.
– Kaza tarihinde iş yerinde iş güvenliği uzmanı bulundurulmamıştır. İş güvenliği uzmanı çalıştırılmadığı için yüklenici tarafından kapsamlı bir sıhhat ve güvenlik dokümanı hazırlanamamıştır. Yüklenici tarafından hazırlanan Risk Tahlilleri ehil kimseler tarafından ve tekniğine uygun olarak düzenlenmediği için Kurum tarafından da kabul görmemiştir. Üstelik, galeri-lağım sürme işi Grup-1. sınıf gazlı bir yeraltı ocağında ve evvelce belirlenmiş bir degaj zonunda yapılmasına karşın bu özel durum için rastgele bir Risk Tahlili yapılmamış olması nedeniyle işin tehlikesi, riskleri konusunda ve alınabilecek önlemler hakkında rastgele bir doküman bulunmamaktadır. Bu türlü bir doküman bulunmadığı için çalışanların da bu hususta bilgilendirmediği açıktır.
– Kaza öncesinde yapılan ateşleme arına 200 metreden daha yakın bir uzaklıkta yapılmıştır. Yerinde yapılan inceleme sonucunda de ateşleme mahallinin arından 95 metre geride olduğu ve yıkılmış/tahrip edilmiş olduğu ve ateşleme mahallinin, traverslerden domuzdamı üzere örülmüş (içi boş) olduğu tespit edilmiştir. Arından geriye hakikat 150-160 metrelik bir alan degaj sonucu ortaya çıkan kömür postası ile dolmuştur. Ateşleme mahallinin bulunması gereken 200 metre uzaklık ve ateşleme sonrasında, arından itibaren postanın geldiği aralık dikkate alındığında, ateşleme mahalli hakikaten 200 metrede ve ateşleme sırasında çalışanlar de bu mahalde korunuyor olsalardı, mümkündür ki ölen olmayacaktı.
– Türkiye Taşkömürü Kurumu Ani Gaz ve Kömür Püskürmesi (Degajlara) Olaylarına Karşı Alınacak Emniyet Önlemleri Yönergesi’nin 7. hususunda ateşleme sürecinde ateşlemeden etkilenebilecek yerde 3 şahıstan fazla kimse bulundurulmayacağı belirtilmesine karşın kaza öncesinde bu mahalde ateşleme sürecinde ateşlemeden etkilenebilecek 9 kişi bulundurulmuştur.
– Ateşleme sırasında güvenliği sağlayacak nezaretçi görevlendirilmemiştir.
– Degaj olayının gerçekleştiği arının tümünde bir atımda ateşleme yapılması gerekirken degaj öncesinde mevzuata alışılmamış olarak kısmi ateşleme (arının bir kısmında) yapılmıştır.
– Ani degaj riski taşıyan armlarda yapılacak patlatmalarda gecikmeli kapsül kullanımı yasak olmasına karşın degaj öncesinde yapılan patlatmada gecikmeli kapsül kullanılmıştır.
– Gazlı ve ani degaj riski taşıyan kömür ocaklarında ateşlemenin vardiya sonunda yapılması gerekirken, degaj olayının gerçekleştiği arındaki son ateşlemede buna uyulmamıştır.
– Yüklenicinin emekçileri kesene yolu çalışmaktadır. Daha fazla ilerleme yapıldığında eline daha fazla para geçecek çalışanların emniyet önlemlerini ve kendi güvenliklerini ihmal etmeleri kelam hususudur.
– Kontrol sırasında saptanan eksikler için yükleniciye caydırıcı ve kâfi yaptırımlar (örneğin işi daha çok durdurma yahut mali ceza) uygulanmadığı üzere eksikliklerin giderilip giderilmediğini takip etmeye ihtimam gösterilmemiştir.
– Mukavelede teknik nezaretçi görevlendirme sorumluluğunun kendine ilişkin olduğunun belirtilmesine karşın, yüklenici, teknik nezaretçi görevlendirmesi yapmamıştır. (…)” (HABER MERKEZİ)
