“E3” olarak isimlendirilen İngiltere, Fransa ve Almanya, İran’ın nükleer programını daha da genişletme kararını kınadı. İngiltere, Fransa ve Almanya’nın ortak açıklamasında, E3 ülkelerinin, Milletlerarası Atom Gücü Ajansının da (UAEA) doğruladığı İran’ın nükleer programını daha da genişletmek için attığı son adımları kınadığı kaydedildi.
AA’nın aktardığına nazaran açıklamada, İran’ın, Fordo ve Natanz tesislerindeki üretim kapasitesini Ortak Kapsamlı Hareket Planı (JCPOA) sonlarının çok ötesine yükselterek ve zenginleştirilmiş uranyum üretimini hızlandırarak, planının içini boşaltmada kıymetli adımlar attığı söz edildi.
‘BU ADIM BİR MEYDAN OKUMADIR’
Özellikle tasa verici olanın, İran’ın Fordo Nükleer Yakıt Zenginleştirme Tesisi’ndeki yer altı tesisinde “aşırı zenginleştirilmiş uranyum (HEU) üretimini artırma kararı” olduğuna dikkat çekilen açıklamada, şunlar kaydedildi: “İran’ın adımı, global nükleer silahların yayılmasını tedbire sistemine bir meydan okumadır. Nükleer silahların yayılmasıyla ilgili kıymetli riskler taşıyan bu adımın inandırıcı bir sivil münasebeti yoktur. İran’ın aksiyonları, 5 ay evvel İran’ın JCPOA ile ilgili tüm şeffaflık tedbirlerini uygulamayı bırakmasından bu yana daha da kaygı verici. İran’ın devam eden nükleer tırmanışının en yeterli nasıl ele alınacağı konusunda milletlerarası ortaklarla birlikte müracaata devam edeceğiz.”
İRAN, ORANI YÜZDE 60’A ÇIKARMIŞTI
İran, UAEA İdare Heyeti’nde ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya öncülüğünde alınan karara reaksiyon olarak Fordo’daki nükleer tesiste uranyumu yüzde 60 saflıkta zenginleştirmeye başladığını duyurmuştu. Bu kapsamda İran Atom Gücü Kurumu’nun, Fordo’daki nükleer tesiste uranyumu yüzde 60 saflıkta zenginleştirme sürecine başladığı ve bu oranda zenginleştirilen uranyum ölçüsünü artırdığı belirtildi. Karara karşılık olarak ayrıyeten, Natanz ve Fordo’daki tesislerde yeni bir santrifüj zinciri oluşturulacağı ve Fordo’daki IR1 santrifüjlerinin daha süratli uranyum zenginleştirebilen yeni kuşak IR6 santrifüjleriyle değiştirileceği bilgisi verildi.
NE OLMUŞTU?
İran’ı nükleer programı konusunda UAEA ile iş birliği yapmamakla suçlayan ABD, Fransa, Almanya ve İngiltere, UAEA İdare Konseyine, İran’ın “UAEA ile derhal iş birliği yapmasını” vurgulayan bir karar hazırlamıştı. UAEA İdare Konseyinde 17 Kasım Perşembe günü oylanarak 35 ülkeden 26’sının oyunu alan kararda, UAEA ile kâfi iş birliği yapmamakla suçlanan İran’a, “bildirilmemiş 3 yerde bulunan uranyum izlerinin varlığına ait derhal kabul edilebilir bir teknik açıklama sağlama” daveti yapılmıştı.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Buyruk Abdullahiyan 19 Kasım’daki açıklamasında, UAEA İdare Konseyinde Tahran aleyhinde alınan kararın “siyasi” olduğunu ve karara karşılık vereceklerini söylemişti.
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te imzalanan Kapsamlı Ortak Hareket Planı (KOEP) olarak isimlendirilen nükleer muahede, Tahran’a yüzde 3,67 oranında uranyum zenginleştirme faaliyetini sürdürme müsaadesi veriyor. (DIŞ HABERLER)
