ANKARA – Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin merkezi Urumçi’de, Kasım 2022’de karantina altında olanların yaşadığı apartmanda çıkan yangında 10 kişi hayatını kaybetti.
Yangının çıktığı apartmandakilerin karantina nedeniyle meskenlerini terk edemediği, itfaiye gruplarının metal bariyer ve pürüzlerle çevrili komplekse giremedikleri için yangına vaktinde müdahale edemediği üzere çok sayıda tezin akabinde birçok protesto gösterisi düzenlendi.
Çin hükümetinin Doğu Türkistan’da Uygur Türklerine yönelik uyguladığı siyasetler protesto edilirken HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu mevzuyu Meclis gündemine taşıdı. Gergerlioğlu, kelam konusu olayın akabinde “Yangının çıkış nedenine ait kamuoyunun aydınlatılmasını bekliyoruz” diyerek Çin makamlarından izahat isteyen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun yanıtlaması istemiyle önerge verdi.
‘HAYATINI KAYBEDENLERİN VEFAT SEBEPLERİ NELERDİR?’
Çin Halk Cumhuriyeti’nin mevzuyla ilgili bilgi verip vermediğini, verdiyse bunun ne olduğunu, Uygur Türkleri’nin ömür, eğitim, sıhhat ve adil yargılanma hakları ile ilgili çalışmalarının olup olmadığını soran HDP’li Gergerlioğlu, “Son 5 yılda Çin Halk Cumhuriyeti’nde kaç Uygur Türkü hayatını kaybetmiştir? Hayatını kaybeden bireylerin mevt sebepleri nelerdir” sorusuna da karşılık talep etti.
‘UYGUR TÜRKÜ SOYDAŞLARIMIZIN REFAH İÇİNDE ÖMÜRLERİNİ SÜRDÜRMELERİNE KIYMET ATFEDİYORUZ’
HDP’li Gergerlioğlu’nun önergesine cevap veren Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, kelam konusu yangına ait Çin Halk Cumhuriyeti makamlarınca yapılan açıklamaları referans gösterdi, “Söz konusu yangının binadaki bir elektrik prizinden kaynaklandığı belirtilmiştir” dedi.
Son beş yılda Doğu Türkistan’da kaç Uygur Türkü’nün öldüğüne ait soruya cevap vermeyen Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, attıkları adımlara dair sorulara, “Uygur Türkü soydaşlarımızın, huzur ve refah içinde hayatlarını sürdürmelerine, temel hak ve özgürlüklerinin korunmasına ehemmiyet atfediyor, bu tarafta gerek ikili seviyede gerek milletlerarası platformlarda beklenti ve hassasiyetlerimizi her vesileyle vurguluyor, bu mevzuyu en titiz biçimde yakından takip ediyoruz” tabirleriyle cevap verdi.
‘İKTİDARIN ÇİN DEVLETİNİ RAHATSIZ ETMEME HALİNİ BURADA DA GÖRÜYORUZ’
Urimçi’de “ağır ihmaller” sonucu yangında ölenler için Dışişleri Bakanlığı’ndan bilgi istediklerini, fakat gelen karşılığın Çin yetkililerine dayandırıldığını belirten HDP’li Gergerlioğlu, “Biz bu yangının neden olduğunu sormuyoruz ki, yangın olduktan sonra bu beşerler kurtarılabilirdi. Abartılmış karantina önlemleriyle maalesef birçok Uygur Türkü ihlallere uğradı ve bunun sonunda yangın söndürme önlemlerinin çok gecikmesi nedeniyle bu vefatlar gerçekleşti” dedi.
Araştırılmasını istedikleri bahsin Uygur Türklerinin yaşadığı bölgede Çin’in ihlalleri olduğunu belirten Gergerlioğlu, iktidarın tavrına reaksiyon göstererek şunları söyledi:
“AK Parti-MHP Cumhur Zulüm İttifakı Meclis’te Uygur Türklerine yönelik zulümler ve toplama kamplarıyla ilgili soru önergelerine daima ‘hayır’ yanıtı vererek Çin devletiyle ekonomik mutabakatlarına bir zedelenme gelmemesi için uğraş veriyor. Bundan ötürü da bizim sorduğumuz sorulara karşılık verirken Çin yetkililerini çok rahatsız etmemişler, onlardan aldıkları karşılığı direkt yansıtmışlar. İktidar Çin’i rahatsız etmiyor. İktidarın Çin devletini rahatsız etmeme tutumunu burada da görüyoruz.”
