İhracatçıların “dolar 25 Tl olsun” talebini kıymetlendiren iktisat idaresi, devayı ikili kura geçmekte buldu. Döviz vatandaşa farklı ihracatçıya farklı sayılardan satılacak. Ekonomistler seçime kadar doları sabitlemek isteyen iktidarın bulduğu tahlilin olumlu tesirlerinin de tartışmalı olduğunu belirtiyor.
Halk Tv muharriri Barış Soydan, “Dolar 25 lira olmasın diye ikili kura geçtiler” başlıklı yazısında İhracatçılar Birliği Lideri Jak Eskinazi’nin İzmir’de, Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati’nin katıldığı toplantıda lisana getirdiği doların 25 TL’ye yükselmesi talebinin sonucu olarak ikili kura geçildiğini belirtti, yeni sistemi şöyle kıymetlendirdi:
“Eskinazi’nin dediği şu: Doların baskılanması nedeniyle Türkiye’nin ihracat artışı durdu. Dokumacılık, giysi dallarda ihracat artık artmıyor, azalıyor. Sebep? Avrupa’da yaşanan sakinliğin da bunda hissesi var fakat asıl neden, kur enflasyon kadar artmadığı için ihracatçıların maliyetlerini fiyatlarına yansıtmak zorunda kalmaları. Yani artırım yapmaları. Bunun sonucunda dünya pazarlarındaki müşterilerini enflasyon kaygısı olmayan ülkelere kaybetmeye başlamaları.
Çare? Türkiye İhracatçılar Meclisi Lideri Mustafa Gültepe daha evvel ‘Kurun enflasyon kadar artmasını istiyoruz’ demişti. Ege İhracatçılar Birliği Lideri ise somut düzey verdi: ‘TL’nin yüzde 30’dan fazla paha kaybetmesini, doların 25 TL olmasını istiyoruz.7
İhracatçılar şımarıklık mı yapıyor? Kendi çıkarlarını savunmaları neden şımarıklık olsun ki? Türkiye’nin 100 milyar dolarlık dış ticaret açığı olmasaydı ihracatçıların talebini kulak ardı eder, geçerdik. Lakin Türkiye’nin 100 milyar dolarlık dış ticaret açığı var. Bu açığı kapatmak için ihracatı artırmamız gerekiyor. Yoksa Türkiye iktisadı er geç duvara toslar.
Eskinazi ne diyordu? ‘Doların baskılanması nedeniyle Türkiye’nin ihracat artışı durdu.’ Dolar neden baskılanıyor? ‘Seçimden evvel aman kıpırdamasın’ diye. İktidar partisinin oylarındaki erimenin en büyük nedeni, 2021 yılının sonunda yaşanan devalüasyon nedeniyle enflasyonun patlamasıydı. Tekrar birebir şeyin yaşanmasından korkuyorlar. Bunu engellemek için geçen yılın birinci on ayında Merkez Bankası’nın rezervlerinden 100 milyar dolardan fazla satış yaptılar. Satmaya devam ediyorlar. Merkez Bankası’nın Swap (Para takası) hariç rezervleri tekrar eksi 60 milyar dolara indi. Lakin bu satışlar doları nitekim de dizginledi.TÜİK’e nazaran enflasyon geçen yıl yüzde 64 artarken TL dolar karşısında yüzde 30 paha kaybetti. Sonuç? Türkiye’nin ihracat artışı durdu, ithalat yapmak ise cazip hale geldi. Ve dış ticaret açığı 100 milyar dolara vurdu.
Özetle ihracatçıların ‘Dolar 25 TL olsun’ talebini, ‘Şımarıklık yapmayın’ diye küçümseyip kulak gerisi edecek durumda değiliz. İktidar da bunu görüyor. Lakin seçim öncesinde doların artmaması da lazım. Nasıl çıkılacak bu çift bilinmeyenli denklemden?” (YAZININ TAMAMI)
