Rekabet Kurumu tarafından hazırlanan “Türkiye Süratli Tüketim Malları Perakendeciliği Dal İncelemesi Kesin Raporu”nda, dalda alıcı gücünün berbata kullanılmasının engellenmesi gayesiyle birtakım düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerektiği belirtildi.
BAĞIMSIZ ÜNİTE TALEBİ
Dünya’da yer alan habere nazaran, bu çerçevede “Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Taslağı”nda yer alması gereken kararlara ait kimi teklifler şöyle sıralandı: “Kanun taslağında haksız ticari uygulamalara ait olarak, bozulabilir ziraî eserler ve besin eserleri bakımından 30 günü aşan ödeme vadelerinin, başka ziraî eserler ve besin eserleri bakımından 60 günü aşan ödeme vadelerinin, bozulabilir besinlerde kısa müddette yapılan iptal bildirimlerinin, alıcının tek taraflı mukavele değişikliklerinin, kayıp ve bozuk mal riskinin tedarikçiye transferinin yasaklanması gerektiği düşünülmektedir. Tıpkı düzenleme kapsamında, satılmayan eserlerin iadesinin, listeleme, raf ve stok bedellerini tedarikçinin ödemesinin, promosyon, pazarlama ve reklam için tedarikçinin ödeme yapmasının yasaklanmasına yahut bu konularda perakendecilerce fiyat talep edilebilmesinin lakin taraflar ortasında bu istikamette bir mukavele bulunması durumunda kelam konusu olabileceğine yönelik düzenleme yapılmasına gereksinim vardır.”
Bu düzenlemelerin takibi ve kontrolü için bağımsız bir ünitenin tesis edilmesi talep edilen raporda, şu tabirler kullanıldı: “Söz konusu ünitenin vazifeye has yapılandırılması, şikayet yahut resen inceleme yapma yetkilerini haiz olması, habersiz inceleme yapma yetkisinin olması, bilgi isteme, para cezası tesis etme, ihlali direkt sonlandırma üzere yetkilerle donanması gerekmektedir. Haksız ticari uygulamaların önlenmesine yönelik tesis edilecek para cezalarının caydırıcı nitelikte olması, caydırıcılığın sağlanması için idari para cezasının teşebbüs cirosu üzerinden tesis edilmesi ve tekerrür halinde cezada artırım imkanının bulunması gerektiği düşünülmektedir.”
NÜFUS KRİTERİ
Zincir marketlerin yeni mağaza açılış müsaadelerinin nüfus kriterine bağlanmasının rekabet aykırısı kimi tesirlerinin olabileceğine işaret edilen raporda, bu nedenle kelam konusu düzenlemenin hayata geçmemesinin yerinde olacağı bildirildi. Raporda, zincir mağazaların uzaklık kaidesine ait ise şunlar kaydedildi: “Mağaza açılışlarına yönelik olarak, belirlenecek bir uzaklık çapında tıpkı ekonomik bütünlük içerisinde yer alan perakendecilerin ikinci bir şube açmalarının yasaklanabileceği ve yeniden bu teşebbüslerin birebir çap içerisinde bir devralma süreci yapmasının engellenebileceği bedellendirilmektedir. Gerçekten muhakkak bölgelerde birbirlerine çok yakın uzaklıklarda tıpkı kümeye ilişkin zincir mağazalar görülebilmekte, bu durum o bölgeye yeni bir perakendecinin girişini önleyici sonuçlar doğurabilmektedir. Bu nedenle mevzuya ait düzenlemenin pazarda rekabetçi manada olumlu tesirler doğuracağı görüşü taşınmaktadır.”
‘BAZI DÜZENLEMELER YAPILABİLİR’
Raporda, süratli tüketim malları perakendeciliğinde dalın rekabetçi yapısına olumsuz tesir edebilecek yahut tüketicilerin yanıltılmasına neden olabilecek kimi uygulamalara yönelik olarak birtakım düzenlemelerin yapılabileceğine işaret edildi. İndirimli olacağının duyurulduğu (geleneksel medya, toplumsal medya yahut sair duyuru ve reklamlarla) müddet boyunca eserin, mağazada bulunmasının ve bu mühlet boyunca eserin duyurulan indirimli fiyattan satılmasının sağlanmasının gerektiği vurgulanan raporda, “Tüketiciler şikayetlerinde birden fazla vakit emsal konuları gündeme getirmişler, indirimli olacağı duyurulan eserlerin perakendecilerde bulunamadığını belirtmişlerdir. Bu düzenlemenin hem tüketicinin, hem de rekabetin korunması ismine yarar sağlayacağı bedellendirilmektedir.” tabiri kullanıldı.
ÖZEL AMBALAJ UYARISI
Raporda, tedarikçilerin tek bir zincir market için özel gramajlı eser üretmesine yönelik yapılan mutabakatların engellenmesi gerektiğinin değerlendirildiği bildirilerek, şunlar kaydedildi: “Bu bağlamda, eserlerin bilinen yahut standart ambalajlarından farklı olarak aşikâr bir boyutunun münhasıran yalnızca bir perakendeci için üretilebildiği görülebilmektedir. Bu uygulamalar kesimde yaygınlaşmaktadır. Bu mutabakatların, rekabeti olumsuz tarafta etkileme ihtimali olduğu üzere bu muahedeler tüketicilerde de çeşitli yanılsamalara yol açabilmektedir. Kelam konusu gramaj-ambalaj-boyut farklılıklarının tüketici tarafından çarçabuk algılanıp algılanamayacağına bakılmaksızın, yalnızca bir perakendeciye özel belirli bir ambalaj üretilmesinin yapılacak bir düzenleme ile yasaklanabileceği düşünülmekte.” (HABER MERKEZİ)
