Sözcü gazetesi muharriri Çiğdem Toker, son torba yasaya eklenen Finansal İstikrar Komitesi Kanunu ile “Merkez Bankası’nın görünürdeki bağımsızlığının da ortadan kalkabileceğini” belirtti. Kanunun ayrıyeten Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası ortasında yetki çatışmasına neden olabileceğine de dikkat çekti.
Çiğdem Toker’in “Merkez Bankası Hazine ve Maliye’ye mi tabi olacak?” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“Normalde Merkez Bankası, kendi özel maddesine nazaran, para siyasetini belirlemede tek yetkili ve sorumlu. Fakat son torba kanunla getirilen düzenleme, bankanın para siyaseti belirleme yetkisini, bağımsızlığını tartışmaya açıyor.
Evet, uzun müddettir Merkez Bankası’nın para siyasetinde bağımsız olmadığı aslında konuşuluyor, dahası faiz kararlarında olduğu üzere yaşanıyor.
Ancak TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nden geçen hususla bu kere Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası ortasında tansiyonlu bir alan ve yetki çatışması da ortaya çıkacağı konuşuluyor.
FİK KANUNU GELDİ
Konu, Finansal İstikrar Komitesi (FİK) ile ilgili. Bu komite, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurulmuştu. Lakin iki ay evvel Anayasa Mahkemesi, iptal kararı verdi. FİK’in kanunla kurulması gerektiğini bildirdi. AKP de Yüksek Mahkeme’nin bu kararının gereğini yerine getirmek üzere bir kanun unsuru hazırlayıp torba kanunun içine attı.
Ne var ki, yeni düzenleme, iptal edilen Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ndeki ile birebir. Bunun birkaç manası var:
FİK, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın uyumunda; Hazine ve Maliye Bakanı, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı, Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı, Sanayi ve Teknoloji Bakanı, Tarım ve Orman Bakanı, Ticaret Bakanı, Strateji ve Bütçe Lideri ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası liderinden oluşacak.
FİK, Merkez Bankası’nın mevcut misyonlarının değerli kısmını üstlenecek. Öte yandan Merkez Bankası lideri, bu komitenin bir üyesi olarak vazife yapacak.
‘MERKEZ ETKİSİZLEŞECEK’
TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nin CHP’li üyeleri, kapsamlı bir muhalefet şerhi hazırladı, Meclis’e sundu. Hususun bu biçimde düzenlenmesinin Merkez Bankası’nın nazaran alanıyla çatışma doğuracağına işaret etti. Bankanın uzman ve özerk niteliğini zedeleyeceğini, Merkez Bankası’nın varlık nedeni ile bağdaşmadığını bildirdi.
Rapordaki şu tabir dikkate paha:
‘Piyasa iktisadının nizamlı işleyişi yerine kaos ortamı oluşacaktır. Merkez Bankası’nın artık görünürde bile bağımsızlığı ortadan kalkacaktır; zira, Fiyat İstikrar Komitesi’nde belirleyici olan bakanlar olacak, fiyat istikrarının sağlanmasında Merkez Bankası etkisiz hale gelecektir.’
Bütün kabahat Komite’ye yıkılacak
Merkez Bankası Lideri’nin FİK üyesi olacağı yeni yapı, belirsizlikle geliyor. Bu hususun Plan Bütçe Kurulu görüşmeleri sırasında muhalefet milletvekilleri, FİK ile Merkez Bankası’nın misyon ve yetkileri ortasında ‘herhangi bir çakışma yahut çatışma olup olmayacağı’nı sordu. Fakat tatminkar karşılıklar alamadı.
Muhalefet şerhinde bu durumdan duyulan telaş ise şöyle anlatılıyor:
‘Merkez Bankası’nın yüzde yüz talimatla hareket ettiği, liderleri ve yöneticilerinin daima değiştirildiği ve Merkez Bankası Para Siyaseti Heyeti’nin şuurlu olarak felç edildiği bir periyotta, ne iş yapacağı muhakkak olmayan bir komiteyle hiperenflasyon sonuna gelen fiyat hareketlerine bir deva aranmaya çalışılmaktadır. İktisat idaresinin ve yüzde yüz talimatlı para siyasetinin başarısızlığı fonksiyonsuz bir komiteye yıkılmak istenilmektedir.'” (YAZININ TAMAMI)
