Yunus Ülger
Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un Çin ziyareti, öncesinde olduğu üzere sonrasında da tartışma ve tenkitlere yol açtı. Ziyarete geniş yer veren medya, ziyaretin gerekliliği ve getirisi hakkında ikiye bölündü. Ziyareti olumlu bulanlar kadar olumsuz bulup eleştirenler de oldu. Olumlu bulanlar, savaş ve kriz devrinde Çin ile diyalogun gerekli olduğunu savunurken, tenkitler, Almanya’nın Çin siyasetinde Avrupa Birliği’nden (AB) başka tek başına hareket etmesinde odaklandı. Ayrıyeten, Toplumsal Demokrat Parti (SDP), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’den (FDP) oluşan koalisyonda Çin siyasetinde uzlaşma olmadığı hatırlatıldı.
‘EKONOMİ İNSAN HAKLARININ ÜZERİNDE’ İZLENİMİ
Frankfurter Allegemeine Zeitung gazetesi, haberinde iktisat etraflarının görüşüne yer vererek, eski Başbakan Angela Merkel üzere Scholz’un ülkenin önde gelen şirketlerin şefleriyle Çin’e gitmesinin yanlış olarak değerlendirildiğini yazdı. Bunun Çin’de, “Almanya için iktisat insan haklarının üzerinde” izlenimi uyandırabileceğini belirtti. Yeşiller Partisi’den Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un, ziyaret öncesi Scholz’a, ‘insan hakları ihlallerini lisana getirmesi’ tavsiyesinin bir örneği bulunmadığını belirten gazete, bunun SPD tarafından çok sert eleştirildiğini yazdı. Bundan sonra koalisyona tekrar huzurun hakim olmasının kuşkulu olduğunu ileri sürdü.
‘ZOR PERİYOTTA GEREKLİ BİR ZİYARET’
Süddeutsche Zeitung gazetesi ile Deutschlandfunk radyosu, Scholz’un Çin ziyaretini, savaş ve ekonomik kriz periyodunda gerçek bir ziyaret olarak nitelediler. Süddeutsche Zeitung, Scholz’un yalnızca kendisi ve ülkesi için değil, özgür dünyanın elçisi olarak Çin’e gittiği görüşünü savundu. Ziyaretin en değerli yanının, Scholz’un, Rusya’nın savaşı sona erdirmesi konusunda Çin’e sorumluluğunu hatırlatması olduğunu belirtti. Gazete, “Ne var ki, Şi Cinping’in diktatörlüğü devam edecek, Rusya’ya takviyesi de kesilmeyecek” değerlendirmesini yaptı. Deutschlandfunk radyosu, Scholz’un ziyaretine tenkitlerin yersiz olduğunu belirtip, bu türlü bir devirde Çin’i devre dışı bırakmanın yanlış olacağını ileri sürdü. Bunun Putin’in işine geleceğini savunan radyo, Çin’in Rusya’ya karşı tavrı hakkında direkt bilgi edinme açısından ziyaretin faydalı olduğunu söz etti.
‘STRATEJİK AÇIDAN YANLIŞ BİZ ZİYARET’
Berlin’de yayımlanan Tagesspiegel gazetesi, AB Kurulu ile Fransa Devlet Lideri Emmanuel Macron’un ikazlarına rağmen Scholz’un Çin’e gitmesini stratejik bir kusur olarak niteledi. AB Kurulu ve Macron’un, birlikte bir Çin siyaseti belirlemekten yana olduklarını, lakin Scholz’un buna uymadığını yazdı. Gazete, Almanya’nın tek başına hareket etmesinin, Çin’in ekonomik gücünü kullanıp, AB’de kendini eleştiren ülkeleri sindireceğini ileri sürdü. Düsseldorf’da yayımlanan Handelsblatt gazetesi de Scholz’un AB’den farklı hareket etmesinin Brüksel’de hiç âlâ karşılanmadığını, şirket temsilcilerinin iştirakinin Çin’e boyun eğmek manasına geleceğini yazdı.
Berliner Morgenpost gazetesi, Scholz’un açık konuşmasını övmekle birlikte, ziyaretin fazla bir getirisinin olmadığını savundu. “Scholz, Çin’in pazarını yabancı yatırımcılara kapatmasını, Tayvan’a tehdidi, ve Uygurlara baskıyı kamu önünde eleştirdi. Merkel bunu kapalı kapılar arkasında yumuşak bir sesle yapıyordu. Neye ulaştı? Yalnızca Biontech aşısının ülkedeki yabancılara yapılmasını” yorumunu yaptı.
‘ZİYARET ÇİN SİYASETİNDE UZUN YOLU BAŞI’
Alman Birinci Televizyonu (ARD) haber kanalı Tageschau’da yapılan yorumda, Scholz’un Çin ziyaretinin Çin siyasetinde uzun bir yolun başlangıcı olduğu belirtildi. Scholz’un her sorunu lisana getirdiği, fakat bunların uygulanması gerektiği, bunun için koalisyonda daha bir uzlaşmanın bulunmadığı hatırlatıldı. Ayrıyeten, Alman İktisadı’nın Çin’e bağımlılığının kolay aşılacak bir durum olmadığı vurgulandı.
