Aday adaylığı: Yüksek fiyatlar Anayasa’ya ters

28 Devir Milletvekili Genel Seçimleri için siyasi partilerin milletvekili aday adayı olmak isteyenler için belirlediği fiyatların ise Zeytinburnu Escort anayasanın seçilme hakkına ters olup olmadığı sorusunu akıllara getirdi

ADAYLIK FİYATLARI NE KADAR

AK Parti de adaylık başvurusu için erkek adaylardan 20 bin lira bayan ve genç adaylardan 10 bin istanbul Travesti lira engellilerden ise 5 bin lira talep ediliyor

22 Mart a kadar uzatılan CHP milletvekilliği adaylığı için erkekler 30 bin lira bayan ve engelliler ise 15 bin lira ödeme yapmak Alsancak escort zorunda Sarsıntılardan etkilenen Malatya Osmaniye Maraş Antep Adıyaman ve Hatay’da müracaat yapacak aday adaylarından fiyat alınmayacak

İYİ Parti milletvekili aday adayı müracaat fiyatı bayan ve erkeklerde 7 bin 500 lira olarak belirlendi Mahzuru ve gazilerden ise fiyat alınmayacak

Saadet Partisi erkekler için 15 bin lira bayan ve gençler için 10 bin lira engelli vatandaşlar için 5 bin lira müracaat fiyatı belirledi Sarsıntı Bölgesindeki vilayetler için aday adaylığı katkı hissesi alınmayacak

HDP de adaylık müracaat fiyatı 15 bin lira olurken bayan ve engelliler için olumlu ayrımcılık uygulanması bekleniyor

Türkiye Personel Partisi milletvekili adaylarından parti için rastgele bir maddi katkı istemiyor fakat adaylık müracaatında zelzele bölgelerinde yaşayan yurttaşlar için en az bir besin ve bir hijyen kolisi hazırlanıp iletilmesi kaidesi konuldu

MHP de müracaat aidatı olarak 3 bin lira belirlendi Aday adaylarından yüzde 40 ve üstü engelli olanlardan müracaat aidatı alınmayacak

Yüksek Seçim Şurası YSK bağımsız milletvekili adayı olmak isteyenler için ölçünün 55 bin 598 lira olduğunu seçmenler tarafından aday gösterilmek istenen cumhurbaşkanı adaylarının ise yatırması gereken ölçünün 555 bin 980 lira olduğu açıkladı

‘YÜKSEK FİYATLAR ANAYASAYA AYKIRI’

Peki istenilen fiyatlar anayasaya karşıtlık teşkil ediyor mu Hukukçular ne diyor

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı ndan Doç Dr Tolga Sevimli Yüksek fiyatlar Anayasa ya aykırıdır tabirlerini kullandı

Şirin şunları söyledi

Bu sorunun kategorik bir karşılığı yoktur Böylesi fiyatlar koymak ciddiyetsiz adayları caydırmak seçimlere katılanların sorumluluğunu artırmak ve kamusal kaynakların makul olmayan formda harcanmasını önlemek için legal sayılabilir Ancak bir önlemin yasal olması o önlemin ölçüsüzce uygulanabileceği manasına gelmez Seçme ve seçilme hakkının özünü zedeleyecek derece yüksek fiyatlar alışılmış ki Anayasa ya alışılmamıştır Ama böylesi bir aşırılığa ulaşmayan müracaat fiyatları seçme ve seçilme hakkını ihlal etmez Bu mevzu vakti vaktinde İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’nin önüne gelmişti Mahkeme Ukrayna ve Rusya ya karşı yapılan müracaatlarda makul müracaat fiyatlarını Sözleşme’ye muhalif saymamıştı

ASGARİ ÜCRETLİNİN BU FİYATLARI ÖDEYİP ÖDEYEMECEĞİ TARTIŞAMALIDIR

Av Salih Göktuğ Çolak seçilme hakkının Anayasa’da garanti altına alınmış natürel bir hak olduğunu hatırlatarak gerekli koşulları sağlayan herkesin dilediği siyasi partide milletvekili adayı olabileceğini söylüyor

Çolak Siyasi partilerin milletvekili adaylıkları için fiyat talep etmeleri Anayasa’ya ters değildir lakin demokratik manada tartışmaya mahal verebilir Hakikaten siyasi partilerin mali kaynakları sonludur Bu noktada siyasi partilere de hak vermek gerekir Sonuçta siyasi partiler kendi siyasetleri seçim ve reklam faaliyetleri doğrultusunda milletvekili adaylarına birtakım avantajlar sağlamaktadır Siyasi parti milletvekili adaylık fiyatları de değişiklik göstermektedir Siyasi partilerin pek birden fazla engelli gazi ve afet bölgesindeki adaylar için fiyat talep etmemektedir Aday dilediği siyasi partiyi tercih edebilir Ayrıyeten siyasi partilerin müracaat fiyatlarının makul bir düzeyde talep etmesi adayın kararlılığı noktasında da belirleyici olacaktır Siyasi partiler açısından da sempatik görünmeyen bu talep sonlu gelir kaynakları gözetildiğinde doğal karşılanabilir dedi

Her gelir kesitinden insanın zorlanmadan ödeyebileceği makul bir adaylık fiyatı olması gerektiğinin altını çizen Çolak Asgari fiyat alan bir kimsenin ortalama 30 bin lirayı bulan bir fiyatı ödeyip ödeyemeyeceği tartışılır sözlerini kullandı

ÜCRETLER DEZAVANTAJLI KÜMELERİN TEMSİLİYETİ AÇISINDAN SORUN YARATABİLİR

Av Aslı Kazan da Belirtilen durum Anayasaya terslik olarak değerlendirilemez dedi ve şunları tabir etti

Zira sonuç olarak Anayasa’daki koşulları taşıyan herkes milletvekili adayı olabilir Bir partinin göstereceği adaylara ait koşullar öngörmesi bu hakkın özüne bir müdahale olarak bedellendirilemez Durumun Anayasa’ya ters olmaması uygulamanın gerçek olduğu manasına da gelmez Bir partinin izlediği metot demokrasiyle olana bağlantısını gösterir Çünkü özelikle siyasete dezavantajlı kümelerin temsiliyeti açısından belirlenen fiyat sorun yaratabilir Özelikle azınlık kümeleri bayanlar gençler ve engelli bireyler açısından bir bedel talep edilmemelidir

SORUN PARASI OLANLARIN SİYASET YAPMA İMKANI BULABİLMESİ

Av Özgür Urfa siyasi partilerin milletvekili aday adaylarının kriterlerini ve tarzlarını kendisinin belirlemesinin genel manasıyla yanlışlı bir yaklaşım olmadığını söylüyor Milletvekilliği bir siyasi partinin görünen yüzü olma temsiliyeti üstlenme ve parti ismine topluma seslenme misyonları sebebiyle elbette ilgili partinin siyasi yaklaşımları söylemi ve programıyla uyumlu şahıslardan seçilmesi işin tabiatı gereği sözlerini kullanan Urfa ortada politik bir sorun olduğuna vurgu yapıyor

Urfa Buradaki sıkıntılı alan partilerin aday kriterlerini kendilerinin belirlemesi değil ülke siyasetinde yalnızca parası olanların siyaset yapma imkanı bulabilmesi Sıkıntının özü ise yurttaşların seçilme haklarının yasal olarak ‘engellenmesi’ değil ülkedeki işçilerin siyaset alanından uzak tutulması Ortada hukuksal manada olmasa bile politik bir sorun olduğu tartışmasız tabirlerini kullandı

Urfa kelamlarına şu biçimde devam etti

Partilerin yurttaşları ‘seçmene’ indirgeyen ve seçimden seçime yalnızca oy veren bir objeleştirme yaklaşımı kelam konusu Meğer ki olması gereken her bir yurttaşı siyasetin objesi değil öznesi haline getirebilmek Bu çerçevede katılımcılığın artırılmasına ait kanalların çoğaltılması örgütlenmeye dair manilerin kaldırılması ve elbette başta Siyasi Partiler Kanunu olmak üzere tüm seçim kanunlarının demokratik ve iştirakçi bir içerikle yenilenmesi gerekmekte

Söz konusu antidemokratik yasalar değişene kadar ise hem partilere hem de yurttaşlara da çeşitli vazifeler düşmekte Milletvekilliği aday adaylığının paralı olması konusunda zıddından bir örnek olarak Türkiye Emekçi Partisi TİP geçtiğimiz hafta milletvekili aday adaylığı için başvuracak yurttaşlardan rastgele bir fiyat almayacağını yalnızca depremzedelere gönderilmek üzere ‘bir besin ve bir hijyen kolisi getirmeleri’ koşulu koydu Bu ve gibisi örnekleri artırarak alışılagelmiş siyasal yaklaşımları değiştirmek önümüzdeki değerli misyonlardan Yurttaşlara düşen ise siyasi tercihlerini yaparken bu yaklaşımları göz önünde bulundurmaları ve yılların getirdiği alışkanlıklarla değil toplumsal gereksinimleri ve talepleri dillendiren siyasi özneleri güçlendirmeleri olmalı

MAKUL FİYATLAR SEÇİLME HAKKINI İHLAL ETMEZ

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Ana Bilim Dalı ndan Dr Volkan Aslan makul fiyatların seçilme hakkını ihlal etmeyeceğini söylüyor

Seçimlerde adaylık için aşikâr fiyatta fiyatların ödenmesinin zarurî tutulması fiyatların makul bir düzeyde tutulması halinde seçilme hakkını ihlal etmez Çünkü kelam konusu fiyatların alınmasının gerisindeki temel hedef ‘ciddiyetsiz adaylıkların’ önüne geçmektir Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de Ukrayna’da milletvekili adayı olabilmek için ödenmesi gereken fiyatı ödemediğinden aday olamayan kişinin yapmış olduğu bir müracaatta milletvekili seçimlerinde adaylardan talep edilen fiyatın kararlı bir aday için aşılmaz bir idari ve mali bir mahzur teşkil edecek ölçüde olmaması durumunda fiyat talep edilmesinin seçilme hakkını ihlal etmeyeceğine hükmetmiştir Sukhovetskyy v Ukrayna Kararı Şu an için ülkemizde talep edilen fiyatların fiyatına bakıldığında emsal bir sonucun ülkemiz için geçerli olması gerektiğini düşünüyorum

Milletvekilliği için belirlenen fiyatların makul olup olmadığı sorusu ise hala yeniliğini koruyor