Ali Sabuktay: İnce’nin tek maksadı bu seçimi muhalefete kazandırmamak

Reuters ajansı tarafından yayımlanan tahlilde Muharrem İnce’nin seçimleri ikinci çeşide taşıyarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ‘can simidi’ olabileceği yorumu yapıldı Sizce Muharrem İnce nin seçimleri ikinci çeşide taşıyacak kadar oy potansiyeli var mı

Bu soruyu yanıtlamak biraz güç On beş gün evvel tamamlanan anketlerde bir potansiyel gözüküyordu fakat ne ölçüde kinetiğe dönüşeceği bilinmeyen Geçen mühlet içinde dahi bir sürü şey değişmiş olabilir Çok farklı kaynaklardan gelen bir seçmen kitlesi İnce ye oy vereceğini söylüyordu Bu tavrın ne kadarının davranışa dönüşebileceği yeni yapılacak araştırmalarla biraz daha netleşir

İnce ye oy vereceğini söyleyen seçmen Borges in Çin Ansiklopedisi ndeki listeyle yarışabilecek çeşitlilikte ve tutarsızlıkta Aklıma birinci gelenleri sıralayayım Hiçbir seçimde oy kullanmayanlar birinci defa oy kullanacaklar HDP dayanağından huylananlar İnce nin birinci falsosunda bu listeyi terk edecekler Kılıçdaroğlu nun kazanmasını istemeyenler Kılıçdaroğlu nun kazanamayacağına inananlar üç jenerasyondur Ecevitçi olanlar CHP ile DÜZGÜN Parti ortasında salınanlar FETÖ nün geri geleceğinden korkanlar Davutoğlu nu sevmeyenler Akşener in masaya dönmesine kızanlar iki belediye liderinden birinin adaylığını isteyenler

Bu liste uzatılabilir yarın yeni iştiraklerle genişleyebilir ya da eksilip güzelce daralabilir Görüldüğü üzere ilintiselliği zayıf kümelerin iki ayda oluşturduğu kaotik bir sanal cemaat kelam konusu Bu topluluk tabiatı gereği yersiz ve vakitsiz o nedenle çoğunlukla internette görünür oluyor İş imza vermeye ya da mitinge katılmaya geldiğinde pek ortada olmuyor İnce nin öfkeli ve eğlenceli performansı şimdilik onları bir ortada tutuyor İnce ye oy vereceklerini söylüyorlar lakin neredeyse yüzde 70 i İnce nin kazanacağına inanmıyor

Peki seçmenler neden kazanamayacağına inandığı aday için oy kullanır

Bu sorunun karşılığı İnce seçmeninin çoğunluğu için kaybettirme motivasyonu olabilir İnce nin Cumhurbaşkanlığı’nda göstereceği performans kendi seçmeni tarafından da pek ciddiye alınmıyor İnce nin başka adaylardan daha düzgün yöneteceğine inanarak oy verenlerin oranı yüzde 35 civarında En az o kadarı da daha düzgün bir alternatif olmadığı için İnce ye oy vereceğini belirtiyor Erdoğan ve Kılıçdaroğlu seçmeni için kendi adayının daha düzgün yönetebileceğine inanç yüzde 50 lerin üstünde seyrediyor

İnce ye oy vereceğini söyleyen seçmene siyasi partilerin yeni durumu açısından bakarsak yarıya yakını Memleket Partisi ne oy vereceğini tabir ediyor Az bir kısmı genel seçimde AKP ye Cumhurbaşkanlığı’nda İnce ye vereceğini belirtiyor Altı puan civarında kararsız var geri kalan yüzde 40 ı da genel seçimde öbür muhalefet partilerine oy vereceğini söylüyor Yaş açısından bakıldığında ise öbür adaylara nazaran İnce nin yeni seçmende bariz bir üstünlüğü var İntegral Araştırma’nın İzmir çalışmalarından hazırladığım aşağıdaki grafik bu durumu yansıtıyor

İNCE NİN MUHALEFETE YÖNELİK HÜCUMLARI İKTİDARA AVANTAJ SAĞLIYOR

Sizce bu seçmenler muhalefet tarafından nasıl ikna edilebilir

Bu bahiste çok şey yapılabilir lakin ben üç başlığı değerli görüyorum Birincisi bu seçmenler sorumluluğa çağırılmalı Onlara yönelik bildirilerde birkaç vaat birkaç TikTok görüntüsü kolaycılığına kaçılmamalı Yalnızca onların reaksiyonlarını anlamaya çalışmak değil onların da durumu anlamasını sağlamaya çalışmak değerli Seçimleri Cumhur İttifakı kazanırsa sonuç belirli yeni ortaklarıyla yenilenmiş tek adam idaresi muhalif bütün toplumsal kesitleri nefes alamaz hale getirecek Bu durum Erdoğan etrafında birleşmiş cephe için kar olarak algılansa da her çeşit muhalif insan için büyük bir kayıp manasında İnce seçmenine bu sonuç net olarak hatırlatılmalı seçimin kaybedilmesinin onların da kaybetmesi manasına geldiği yalın ve ikna gücü yüksek bildirilerle anlatılmalı Ülkenin ve kendi geleceği için sorumluluk alma daveti yapılmalı

Bu seçmenlerin Kılıçdaroğlu nun seçilmesini kar olarak görmedikleri seçimlere amorf duygusal yansılarla yaklaştıkları araştırmalardan ve toplumsal medyadan anlaşılıyor Halbuki hepimiz üzere yaş aralığı düşünülürse tahminen de daha fazla onların da kaybedeceği çok şey var Bu önerdiğim şey endişe temelli negatif bir siyasi bağlantı değil Beşerler yalnızca kazandıklarında değil büyük bir kayıptan kaçındıklarında durumlarını izafî olarak düzelttiklerinde de keyifli olabilirler Aslında bu seçimler çoğumuz için de bu türlü Bugünlerde sıkça kullanılan aforizmanın dediği üzere Bu seçimin cennetin kapılarını açma seçimi değil cehennemin kapılarını kapama seçimi olduğu net olarak hissettirilmeli İkinci cinse kalınca ortaya çıkacak riskler anlatılmalı Yani başları okşanarak ya da azarlanarak yola getirilecek çocuklar olarak değil kendi hayatlarından ve hepimizin hayatından sorumlu özneler olarak muhatap alınmalı Kılıçdaroğlu na birinci tıpta oy vermeyerek ileti verdiğini düşünen seçmen gerçek bir irtibatla birinci tıpta stratejik oy kullanmaya ikna edilebilmeli

İkinci olarak bu cenahın telaffuz ürettiği kaynakları kurutulmalı Hem İnce hem toplumsal medyadaki fanatikleri neredeyse yalnızca Kılıçdaroğlu ve Millet İttifakı yla uğraşıyorlar Kaybettikçe daha da çirkinleşeceklerini her krizden faydalanmaya çalışacaklarını var sayabiliriz Şu anda bile iktidarın en makus argümanlarını kullanıyorlar Ümit Özdağ ı geçmiş Soylu ya yaklaşmış durumdalar Bu sayede kendilerine yakın kitleyi stabilize ederken CHP ve ÂLÂ Parti den kesim koparmaya çalışıyorlar İnce nin muhalefete yönelik hücumları iktidara diğer bir avantaj daha sağlıyor Bu seçimin ruhunda olan referandum tesirini zayıflatıyor asıl konuşulması gerekenleri engelleyen bir parazit fonksiyonu görüyor Zelzele ekonomik kriz adalet eğitim üzere temel bahisler yerine İnce nin ortaya attığı absürt bahisler paralel gündem oluşturuyor Sonlanmadan ve etkileşim içine girmeden yani direkt onlara seslenmeden o telaffuzları geçersizleştirmek gerekiyor Bu işi Kılıçdaroğlu değil de İmamoğlu Yavaş üzere aktörlerin üstlenmesi daha uygun sonuç verecektir Bilhassa İmamoğlu nun şu ana kadarki performansı çok etkileyici

Referans aldığım İntegral in araştırmalarında Memleket Partisi seçmeninin yüzde 50 si iki belediye liderinin cumhurbaşkanı yardımcısı yapılmasını olumlu bulurken yüzde 20 si de kısmen olumlu diyor Bu oranlar Memleket Partililerin İmamoğlu ve Yavaş ın kelamına açık olduğunu gösteriyor Babacan ve Davutoğlu iki belediye liderinin güçlü aktör olarak ortaya çıkmasını istemediği için kabinedeki rolleri belgisiz kalmıştı Millet İttifakı nın seçmenden en çok onay alan bu iki oyuncusunun bir an evvel fonksiyonları ve vazifeleri tanımlanmalı Böylece onlardan alınacak katkı maksimize edilebilir Aksi takdirde yaratacakları tesir potansiyellerinin çok altında olacaktır Araştırmalarda Kılıçdaroğlu nun adaylığına karşı çıkanların en sık lisana getirdiği münasebetlerin başında yönetici özelliğinin zayıf olması geliyor Bu uzun yıllar içinde oluşmuş bir kanaat bir iki ayda tümüyle değiştirilemez Millet İttifakı nın elinde ülkeyi yeterli yönetebilecek geniş bir takım var Bu zenginliğin de bir an evvel alana sürülmesi gerekiyor Rakiplerde olmayan bu türlü bir çeşitlilik Kılıçdaroğlu nu da Ben Kemal geliyorum demekten kampanyayı şahsı üzerine kurmaktan kurtarır kampanya telaffuzuna itimat ve inandırıcılık sağlar

Üçüncü olarak da seçimin mutlaka kazanılacağı duygusu güçlendirilmeli İnce etrafında toplanan kümeciklerin değerli bir kısmı bilhassa seçim yaklaştıkça kazananın yanında olmak isteyeceklerdir Çabucak her alanda gördüğümüz bu tutuma siyasal irtibatta bandwagon etkisi yahut çoğunluk etkisi ismi veriliyor Zati İnce nin popülerliğini sağlayan da bu trend Bilhassa genç seçmen etrafındaki herkesin o denli düşündüğünü gördükçe kendisi de bu modanın bir modülü olmak istiyor Kılıçdaroğlu nun kazanacağı duygusu güçlendikçe trend değişebilir yeni seçmen içindeki çoğunluk tesiri Kılıçdaroğlu na geçebilir

BİR İKTİDARDAN GİDİYORSA BEŞ MUHALEFETTEN GİDİYOR

Muharrem İnce yalnızca CHP tabanından değil AK Parti tabanından da önemli oy aldığını kamuoyu yoklamalarında da bunu gördüğünü tez ediyor Bu sizce yanlışsız mu

Bir ölçü AKP den de oy alıyor ancak bu onlar için göze alınabilecek bir oranda kalıyor İktidar medyasının İnce ye yer vermesiyle iktidar seçmeninin İnce den etkilenmeye açık hale geldiğini söyleyenler var Tahminen İnce iki tarafa da yüklenen bir imaj verirken kısmen bu türlü bir sonuç ortaya çıkmıştır fakat artık İnce nin direkt muhalefetle uğraşmasından ötürü bu tez bana gerçek gelmiyor Tam aksine iktidar seçmeninin muhalefete ait yargılarını perçinlediğini düşünüyorum Muhalefetin başı karışık iktidar seçmenine ulaşmasını engelleyici bir rol üstleniyor Birinci başlarda Cumhur İttifakı ndan reaksiyonlu bir seçmen geçişi olduğunu araştırmalardan görüyoruz Kayıp çıkar oranı olarak baktığımızda iktidar için kabul edilebilir bir ölçü bu Kabaca bir iktidardan gidiyorsa beş muhalefetten gidiyor Zati Hamza Dağ ın kelamları de bunu deliller vaziyette Ayrıyeten seçim ikinci çeşide kalırsa iktidardan giden seçmen tekrar Erdoğan a dönme eğilimde Aşağıdaki birinci grafik alanları 15 gün evvel tamamlanan iki araştırmanın ortalamasını yansıtıyor Bu oranlar 2 haftada değişmiş olabilir lakin temel bir durumu gösteriyor Cumhur İttifakı nın şimdiki seçmeninden İnce ye gelen oy yalnızca yüzde 9 seviyesinde

İkinci grafik ise 24 Haziran da oy verdikleri partiye nazaran İnce seçmenini tahlil ediyor Cumhur İttifakı ndan gelen seçmen yüzde 25 civarında Ama unutmayalım bu oran içinde 24 Haziran sonrası iktidardan çoktan kopmuş ÂLÂ Parti ve CHP ye yönelmiş değerli bir kesim de var Onlar esasen AKP li MHP li olmaktan çıkmış muhalefete katılmıştı

İYİ PARTİ HEM MASADAN KALKARAK HEM MASAYA DÖNEREK SEÇMEN KAYBETTİ

İlk soruya verdiğiniz karşılıkta kısmen bahsettiniz lakin Muharrem İnce Millet İttifakı nın hitap edemediği hangi kitleye hitap ediyor Biraz açar mısınız

İlk defa oy kullanacaklar ve daha evvelki seçimlerde oy kullanmamış yüzde 25 lik kesim için herhalde sistemin dışlama düzeneklerine ve Altılı Masa nın bütün süreç boyunca etkileşime kapalı yapısına bir yansıdan ve gençlerin kendi üzere olanların yanında olmak isteğinden kelam edilebilir Daha evvel sizinle yaptığım bir söyleşide Kılıçdaroğlu nun cumhurbaşkanlığı adaylığı konusunda YETERLİ Parti seçmeninde üç hal olduğunu tabir etmiştim Seçmenin üçte biri Kılıçdaroğlu nun adaylığını ‘koşulsuz’ üçte biri kerhen destekliyordu Geriye kalan MHP ve AKP kökenlilerin oluşturduğu üçte birlik kesim ise Kılıçdaroğlu na katiyen karşı çıkıyordu Krizin çıktığı 3 6 Mart sürecinde bu tansiyon ortaya çıktı Akşener masadan kalkınca CHP den gelen kıymetli bir seçmen kümesi tekrar CHP ye döndü Böylelikle CHP İnce ye gidenler olmasına karşın toplamda parti oyunu kaybetmedi hatta bir ölçü arttırdı Akşener masaya dönünce Kılıçdaroğlu tersi UYGUN Parti seçmeni İnce ye yöneldi Yani YETERLİ Parti hem masadan kalkarak hem masaya dönerek seçmen kaybetti Aklınıza gelebilecek nedenlerle CHP içinde de Kılıçdaroğlu na radikal bir biçimde karşı olan bir küme vardı Bunların bir kısmı hislerine tercüman olduğunu düşündükleri Memleket Partisi ne yönelirken bir kısmı ise partisinde kalarak Cumhurbaşkanlığı seçiminde İnce yi desteklemeye karar verdi Ayrıyeten köken olarak merkez sağdan gelen ve İnce yi yerli milli bulan görece seküler diyebileceğimiz bir ölçü Cumhur İttifakı seçmeni de İnce trenine atladı

İNCE YE VERİLEN SEÇMEN TAKVİYESİ GİDEREK AZALACAK

İnce adaylıktan hangi şartlarda vazgeçer adaylıktan çekildiğini düşünürsek elinizdeki datalara nazaran bu oylar nereye masraf

Bu husus çokça tartışıldı İnce ye dayanak olmaya en hazır şahıslar bile bu işin nasıl olacağına dair bir şey söyleyemedi İnce nin durumunda müzakereye pazarlığa açık bir istikamet görünmüyor Ortada bir siyaset yok Tek hedefinin bu seçimi muhalefete kazandırmamak olduğu anlaşılıyor seçim sürecini kendi ürettiği bir mağduriyet fantezisinin tazmin talebine dönüştürüyor Şayet adaylığında bilmediğimiz öbür bir kurgu yoksa bu türlü bir öznellikle siyasi müzakere yürütülemeyeceği aşikar Atacağınız her adım onun daha çok tepenize çıkmasına yol açar Kılıçdaroğlu da bunun farkında olduğundan son derece temkinli yaklaştı Durumu kötüleştikçe gerçeklik kontrolü sağlar ve adaylıktan çekilirse iki aday ortasındaki dağılımdan 60 a 30 üzere Kılıçdaroğlu lehine bir sonuç çıkabilir 10 puan civarında da protesto oyu olur Elimdeki araştırma sonuçları bu istikamette sinyal veriyor İntegral in İzmir datalarına nazaran birinci tıpta İnce ye oy verecek seçmenin yüzde 55 i ikinci tıpta Kılıçdaroğlu na yüzde 28 i Erdoğan a oy vereceğini yüzde 5 kararsız olduğunu yüzde 12 si sandığa gitmeyeceğini söylüyor

Öte yandan bir küme gazeteci akademisyen araştırmacı İnce problemini ve ikinci çeşit senaryolarını biraz da reyting telaşıyla abartıyor O tahlillere bakarak kanaat oluşturan muhalif kamuoyu çok endişelenirken bu durum olduğundan güçlü gözükmek isteyen İnce nin işine yarıyor Büyük yol kazaları olmazsa ve muhalefet üstüne düşeni yaparsa İnce ye verilen seçmen dayanağının giderek azalacağını seçim günü geldiğinde mart ayı sonundaki oranının lakin üçte birini koruyacağını varsayım ediyorum Saflar sıklaştıkça seçim iki kutuplu hale geldikçe partili seçmenlerinin aslına rücu edeceğini istatistik tabiriyle aşırılıkların törpülenerek ortalamaya regresyon olacağını söyleyebilirim Seçim anı geldiğinde İnce nin elinde bir küme fanatik seçmen ile birinci sefer oy verecek ve protest seçmenin bir kısmı kalabilir Onların ne kadarı sandığa masraf o da farklı bahis