Birleşik Kamu İş Konfederasyonu’nun Ar-Ge ünitesi KAMU-AR, faiz indirimlerinin başladığı Eylül 2021’den bu yana besin sepetindeki değişimi mercek altına aldı. Araştırmada, Ankara’da halkın en fazla tükettiği 64 temel besin hususundan oluşan bir sepetin temel alınarak hazırlanan besin fiyatları endeksinin aralık ayı sonuçları açıklandı.
ANKA’nın aktardığına nazaran; açıklamada öne çıkan bulgular şöyle:
* Aralıkta bir evvelki aya nazaran yüzde 8,3 oranında artan besin fiyatlarında geçen yılın aralık ayına nazaran ise yüzde 137,3 oranında artış oldu. Vatandaşlar, faiz indirimlerinin başladığı geçen yıl eylül ayında 100 liraya satın aldığı bir besin sepetine bu yıl aralık ayında 334,4 lira ödemek zorunda kaldı.
* Son bir yılda kamu çalışanları ve kamu emeklilerinin fiyat ve aylıkları enflasyon farkları da dahil yüzde 85,6 oranında arttı. Minimum fiyattaki artış yüzde 94,6 oldu, emekçi ve bağımsız çalışanların emekli aylıkları ise yüzde 78,61 oranında arttı. Faiz indirimleriyle Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği eylül ayında 100 liraya satın alınan bir besin sepeti için bu yıl aralık ayında 334,4 lira ödemek gerekirken, kamu çalışanı ve emeklisinin Eylül 2021’deki 100 liralık geliri bugün 185,6 lira, taban ücretlininki 194,6 lira, personel ve bağımsız çalışan emeklisininki ise 178,6 lira oldu.
* Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, aralıkta bir evvelki aya nazaran yüzde 6,4 oranında artış kaydetti. Et ve balık kümesi fiyatlarında yüzde 13,7 oranında artış yaşanan aralık ayında süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi fiyatları ise yüzde 2,8 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında da tekrar yüzde 2,8 oranında artış oldu. Meyve fiyatlarının yüzde 5 oranında arttığı aralıkta zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 19,2 oranında artış yaşandı.
* Bakliyat fiyatlarının yüzde 1,6 arttığı aralıkta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin hususlarından oluşan öteki işlenmiş besin fiyatlarında ise yüzde 2,1 oranında artış kaydedildi. Böylelikle, vatandaşlar mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin hususundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için aralıkta, bir evvelki aya nazaran yüzde 8,3 oranında daha fazla para ödedi.
* Geçen yıl aralık ayında besin fiyatları bir evvelki aya nazaran yüzde 21 oranında artmıştı. Bu artış endeks dışında kaldığı için bu yıl kasım ayında yüzde 167,4 olan bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran artış oranı, bu baz tesiriyle aralıkta yüzde 137,3’e indi. Yıllık fiyat artışında yaşanan bu düşüş, besin fiyatlarında yaşanan düşüşten değil, geçen yıl yüzde 21 olan aylık artış suratının bu yıl yüzde 8,3’e gerilemesinden kaynaklandı. Bu nedenle geçen yıl eylül ayında 100 olan bir besin sepeti için ödenmesi gereken fiyat, bu yıl aralık ayında 334,4 liraya kadar yükseldi. Fiyatlar düşmedikçe, aylık artış suratı ne kadar yavaşlarsa yavaşlasın, tıpkı mal ve hizmeti almak için vatandaşların ödemek zorunda olduğu fiyat her geçen ay biraz daha yükselecek.
TARIM GİRDİ MALİYETLERİ ÜÇ HANELİ ENFLASYONU İŞARET EDİYOR
* Bu yıl aralık ayında geçen yılın birebir ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 134,7, et-balık fiyatlarında 79, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 97,2 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 42,8 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 228,4, zerzevat fiyatları ise yüzde 381,4 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 71,3, öbür besin fiyatları ise yüzde 116,9 oranında zamlandı. Ziraî girdi maliyetleri ve tarım eseri üretici fiyatlarındaki artışlar besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceğine işaret ediyor.
* Besin fiyatlarındaki yıllık ortalama fiyatlar temel alınarak yapılan hesaplamaya nazaran ise 2022 yılında fiyatlar 2021 yılına nazaran yüzde 150,5 oranında artış kaydetti. Öteki bir sözle vatandaşlar 2022 yılında 2021 yılına nazaran birebir besin sepeti için yüzde 150,4 oranında daha fazla para ödediler. (EKONOMİ SERVİSİ)
