ANKARA – Bartın Amasra’da Türkiye Taşkömürü Kurumu Amasra Kuruluş Müdürlüğü’ne ilişkin maden ocağında patlama meydana geldi. Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, facianın ‘grizu patlaması’ sonucu yaşandığını açıkladı.
Sayıştay’ın 2017 ve 2019 yıllarında Türkiye Taşkömürü Kurumu’na bağlı Amasra İşletmesi’ndeki maden ocağı denetleme raporlarında, havalandırmaların bilakis çalışacak durumda olmadığı ve üretim derinliğinin eksi 300’e ulaşması nedeniyle ani grizu patlaması riskinin arttığı belirtildi. Denetleme raporlarına karşın tedbir alınmayan maden ocağına Sayıştay’ın 10 gün evvel ziyarette bulunduğu da ortaya çıktı. Lakin Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK), Sayıştay Başkanlığı Güç Küme Lideri İbrahim Özkaracı’nın ziyaretinin kontrol değil yeni misyona atanması hasebiyle bir nezaket ziyareti olduğunu açıkladı.
‘KİTLESEL ÖLÜMLER’
Bağımsız Maden Çalışanları Sendikası’ndan Kamil Kartal, 150 yıllık Türkiye Taşkömürü Kurumu’nda evvelden 40 binin üzerinde maden emekçisinin çalıştığını, havzada üretim ve personel daraltması sonucunda 6 bin 800 maden çalışanının bulunduğunu belirtti. “Yönetime yandaş erklerin getirilmesi, personel sıhhati ve iş güvenliği tedbirlerinin bir maliyet olarak görülmesi, kendi konumlarını müdafaalarına yönelik yaklaşımlar bu çeşit cinayetlerin, katliamların önünü açtı” diyen Kartal, şöyle devam etti:
“Yaşananların çabucak akabinde devletin bölgeye bu kadar yığınak yapması mevt sayısının yüksek olacağını gösteriyor. Bunu daha evvel Soma’da, Ermenek’te gördük. Bölgede daha evvel, 1983’te Armutçuk’ta 103 madenci arkadaşımızın, 1992’de Kozlu’da 263 maden emekçisinin, 2014’te Soma’da 301 arkadaşımızın katledildiğine şahit olduk.”
‘İŞÇİ SIHHATİ VE İŞ GÜVENLİĞİ MALİYET ÖGESİ OLARAK DEĞERLENDİRİLİYOR’
Türkiye’de kömür madenlerinde 40 binin üzerinde maden çalışanının çalıştığını, gerekli tedbirler alınması durumunda iş cinayetlerinin yüzde 99’unun engellenebileceğini söyleyen Kartal, “Daha fazla kâr maksadı, daha fazla üretim zorlaması, personel sıhhati ve iş güvenliği araçlarının maliyet ögesi olarak kıymetlendirilmesi bu tıp cinayetlerin önünü açtı” tabirlerini kullandı.
MADEN ÇALIŞANLARINI KORUYACAK UYGULAMALAR 2024’E ERTELENDİ
6331 sayılı İş Sıhhati ve Güvenliği Kanunu’nda madene ait kısımların daima olarak ertelendiğini söyleyen Kartal, madenlerde personelleri koruyacak uygulamaların ve temin edilecek araçların 2024 yılına ertelendiğine dikkat çekti. Sayıştay raporlarında, Amasra’daki düşüncelerin kalem kalem tespit edildiğini söz eden Kartal, şunları kaydetti:
“Orada HEMA Enerji’nin yürüttüğü büyük maden çalışması var. Doğal olarak HEMA’yı güçlendiren, Türkiye Taşkömürü Kurumu’nu daraltan hem üretim hem de personel sayısını küçülten stratejinin izlendiği görülüyor. TTK eski maden. Doğalında daha eksi kotlara inilmeye başlanmış. Eksi 300 kottan, deniz düzeyinin 300 metre altında çalışmadan bahsediyoruz. Taş kömürü madenlerinde eksi kotlar derinleştikçe metan oranı artar.”
‘CİNAYETLERİN ÖNÜ AÇILDI’
“Metan oranı artsa da buna karşı tedbirler alınabilir” diyen Kartal, havalandırmaların metan durumlarına nazaran ayarlanabileceğini, saniyelik gaz izleme istasyonlarının takip edilmesi gerektiğini belirtti. Kartal, şunları lisana getirdi:
“50 yıl öncesinden bugüne maden dalında çok değerli yenilenmeler ve gelişmeler yaşanmasına karşın bir tek değişmeyen şey personel sağlı ve iş güvenliği tedbirleri oldu. Beşere insanca kıymet verilmemesi, yalnızca üretim aracı mantığıyla gören neo-liberal siyasetlerin pekişmesi, özelleştirme süreçlerinde madenlerin tavsiye edilmesi, sermayeye daha büyük rantlar aktarmak doğrultusunda hizmet üretimine peşkeş çekilmesi bu cinayetlerin önünü açtı.”
