Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), bir asteroidin tarafını değiştirme teşebbüsünün başarılı olduğunu duyurdu. NASA’nın geçen ay Dart misyonu kapsamında fırlattığı uzay aracı, Dimorphos isimli bir asteroide tam isabetle çarpmıştı. Misyonun emeli büyük ölçekli bir asteroidin Dünya’ya çarpmasını engellemek için istikametinin nasıl değiştirilebileceğini tespit etmeyi amaçlıyordu.
Kasım 2021’de fırlatılan uzay aracı, seyahatini tamamladığında asteroide çarptı ve süratiyle yörüngesini değiştirmeye çalıştı. NASA, dün yaptığı açıklamada bu denemenin başarılı olduğunu duyurdu. Bilim insanları, 160 metre genişliğinde bir yörüngesi olan Dimorphos isimli astroidin istikametinin değiştiğini, uzay ve Dünya’da yer alan teleskoplar aracılığıyla yaptıkları ölçümlemeler sayesinde tespit etti.
Bir futbol stadyumu büyüklüğünde olan Dimorphos, kendisinden beş kat daha büyük olan Didymos asteroidinin her 11 saat 55 dakikada yörüngesine giriyordu. Yapılan deney sonucu Dimorphos, Didymos’a yaklaştı ve bu mühlet 11 saat 23 dakikaya indi. Dart’ın misyonunun başarısı, amacın çok büyük olmaması ve evvelce planlama yapılması halinde Dünya’ya yönelik tehditlerin savurulabileceğini gösterdi.
‘FİLM SENARYOSU GİBİYDİ’
NASA Lideri Bill Nelson, “Bu misyon, kozmosun bize fırlatacağı rastgele bir şeye karşı NASA’nın hazır olmaya çalıştığını gösteriyor. NASA, gezegeni savunmakta ciddi” açıklamasında bulundu. “Bir sinema senaryosu üzereydi, lakin bu Hollywood değil” diyen Nelson, “Eğer yarın öbür gün, bir asteroidin Dünya’yı tehdit ettiğini öğrenirsek ve bu Dünya’ya ziyan verecek bir büyüklükte olursa, allaha şükürler olsun ki bu denemeyi muvaffakiyetle gerçekleştirdik” tabirlerini kullandı.
NASA’nın bu misyonu, Netflix’in çok ses getiren “Don’t Look Up” ve 1998 imali “Armageddon” sinemalarının senaryosundaki üzere Dünya’ya tehlike arz edebilecek gök cisimlerine karşı kurumun hazırlandığının da bir ispatı. Don’t Look Up isimli güldürü sinemasında Leonardo DiCaprio ve Jennifer Lawrence’ın canlandırdığı iki astronom, Dünya’yı yok edecek bir kuyruklu yıldızın yaklaşmakta olduğu konusunda insanlığı uyarmak için basının ilgisini çekmeye çalışıyordu, lakin kimse tarafından umursanmıyorlardı. İki astronumun kuyruklu yıldızın tarafının değiştirilmesi için kurguladığı planın hayata geçmesinde daima mahzurlar ortaya çıkıyordu.
330 MİLYON DOLARLIK PROJE
330 milyon dolarlık proje yedi yılda geliştirildi. NASA’nın Dart programından bilim insanı Dr. Tom Statler ise bir asteroidin davranışının bir başkasından farklılaşabileceğini vurgulayarak bu deneyden çok fazla sonuç çıkarılmaması ihtarında bulundu. Deneme, Dünya’dan 11 milyon kilometre uzaklıktaki Dimorphos asteroidi üzerinde yapıldı. Dart’ın navigasyon sistemi Dart, seyahatinin son 50 dakikasında küçük astroit Dimorphos’u, büyük astreoit Didymos’tan ayırt edebildi. NASA, Dimorphos’un Dünya için rastgele bir tehlike oluşturmadığını ve bu denemenin de asteroidi Dünya’ya gerçek yönlendirmeyeceğini belirtmişti.
Dart’ın üzerindeki kamera, 160 metre genişliğindeki Dimorphos’a çarptığı ana kadar her saniye bir fotoğraf yolladı. Fotoğraflar çarpma anında uzay aracının da yok olmasıyla kesildi. Uzmanlar gökyüzü araştırmaları ve istatistiksel tahliller sayesinde Dünya’ya çarpması durumunda tüm hayatı yok edebilecek asteroidlerin yüzde 95’inin tespit edildiğini ve bunların rastgele bir tehlike oluşturmadığını söylüyor. Lakin insanlık üzerinde çok büyük tesirleri olabilecek ve şimdi tespit edilmemiş daha küçük asteroidler olabilir. Dimorphos üzere bir asteroidin Dünya’ya çarpması durumunda 1 kilometre çapında ve yüzlerce metre derinliğinde bir krater oluşabilir ve bunun tesiri hayli büyük olur. Bundan dört yıl sonra Avrupa Uzay Ajansı’na ilişkin üç uzay aracı, Hera isimli bir misyonla Didymos ve Dimorphos isimli asteroitlerde takip çalışmaları gerçekleştirecek. (BBC Türkçe)
