NASA
Milyarlarca yıldan beridir Samanyolu nun yörüngesindeki en büyük uydu galaksiler Büyük ve Küçük Macellan Bulutları tehlikeli bir seyahat gerçekleştirdi Ana galaksimize yanlışsız çekilip birbirlerinin yörüngesinde dönerken çözülmeye başladılar ve artlarında gaz halinde enkaz kalıntıları bıraktılar Ve buna karşın gökbilimcileri şaşırtan biçimde bu cüce galaksiler sürmekte olan güçlü yıldız oluşumuyla dağılmadan kaldılar
Colorado College da yardımcı doçent olan Dhanesh Krishnarao Pek çok insan bu husus akıntılarının karsıyaka escort nasıl orada olabileceğini izah etmek için çabalıyordu diyor Eğer gaz bu galaksilerden atıldıysa hâlâ nasıl yıldız yaratabiliyorlar
HUBBLE VE FUSE SAYESİNDE TESPİT EDİLDİ
Krishnarao liderliğindeki bir gökbilim grubu NASA nın Hubble Uzay Teleskobu ve Uzak Morötesi Spektroskopik Arayıcı FUSE isimli artık emekliye ayrılmış bir uydudan sağlanan datalar sayesinde nihayet karşılığı buldu Macellan sistemi sıcak süperşarjlı gaza karşı gözetici kalkan fonksiyonu gören bir korona hale gibisi bir yapı ile çevriliydi Bu kalkan iki galaksiyi çevreliyor içerdiği gazların Samanyolu tarafından emilmesini önlüyor ve bu sayede yeni yıldızlar yaratmayı sürdürmelerine imkân tanıyor
Nature mecmuasında yayınlanan bu yeni keşif galaksinin geçirdiği evrimin yeni bir istikametine değiniyor ABD nin Maryland eyaletindeki Baltimore kentinde bulunan Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü nde araştırmacı olan Andrew Fox Galaksiler kendilerini öteki galaksilere karşı savunan bir kalkan fonksiyonu gören gazlı kozalara sarınmışlar diyor kemalpaşa escort
Gökbilimciler şimdi birkaç yıl evvel bu koronanın var olduğunu öngördüler Wisconsin Madison Üniversitesi nde araştırmacı olan Elena D Onghia Samanyolu na gerçek çekilen Macellan Bulutları nın simülasyonlarına bir kalkan koronası eklediğimizde birinci defa emilen gazın kütlesini açıklayabileceğimizi keşfettik diyor Büyük Macellan Bulutu nun bir koronaya sahip olacak kadar büyük olması gerektiğini biliyorduk
DEVASA VE GÖRÜNMEZ BİR YAPI
Öte yandan Macellan Bulutlarından etrafa hakikat 100 bin ışık yılından daha fazla bir uzaklığa uzanmasına ve güney gökyüzünün büyük bir kısmını kaplamasına rağmen hale görünmez bir yapıda Haritalanması gerekli ölçümler için 30 yıllık arşivlenmiş dataların taranmasını gerektirdi
Araştırmacılar bir galaksinin sahip olduğu koronanın milyarlarca yıl evvel galaksiyi oluşturmak üzere çöken ilkel gaz bulutunun bir kalıntısı olduğunu düşünüyorlar Koronalar daha uzak cüce galaksilerin etrafında görülmüş olsalar da gökbilimciler şimdiye dek hiç bu kadar detaylı biçimde araştıramamışlardı konak escort
Krishnarao Bilgisayar simülasyonlarında neye benzemeleri ve milyarlarca yıl mühletince nasıl etkileşime girmeleri gerektiği konusunda pek çok varsayım mevcut yeniden de gözlemsel olarak büyük kısmını gerçek manada test edemiyoruz çünkü cüce galaksilerin tespit edilmesi ekseriyetle çok güç diyor Çabucak yakınımızda olmaları nedeniyle Macellan Bulutları cüce galaksilerin nasıl etkileşip evrimleştiklerini incelemek kelam konusu olduğunda kusursuz bir fırsat sunuyor
Araştırma takımı Macellan Koronası yla ilgili direkt bir ispat bulmak gayesiyle milyarlarca ışık yılı gerisinde bulunan kuasarların morötesi kayıtlarına ulaşmak için Hubble ve FUSE arşivlerini taradı Kuasarlar devasa etkin kara delikler barındıran galaksilerin çok derecede parlak çekirdekleridir Araştırma grubu koronanın kendi başına görünemeyecek seviyede solgun olmasına rağmen art planda bulunan kuasarlardan gelen farklı parlak ışık desenlerinin görülmesini engelleyen ve bu ışıkları emen bir cins sis üzere görünmesi gerektiği sonucuna ulaştı Geçmişte Hubble ın yaptığı kuasar müşahedeleri üçyol escort Andromeda galaksisini sarmalayan koronayı haritalamak gayesiyle kullanılmıştı
VARLIĞI TEYİT EDİLDİ
Araştırma takımı 28 kuasardan gelen morötesi ışıktaki desenleri inceleyip Büyük Macellan Bulutu nun etrafını saran hususları saptayarak özelliklerini anlayabildi ve koronanın mevcudiyetini doğruladı Öngörüldüğü üzere kuasar tayfları galaksiyi saran sıcak plazmanın halesini oluşturan farklı karbon oksijen ve silikon imzalarını taşıyordu
Koronayı saptama hüneri çok seviyede detaylı morötesi spektrumlara ulaşmayı gerektiriyordu Krishnarao Hubble ve FUSE un çözünürlüğü bu çalışma açısından büyük değer taşıyordu diyor Korona gazı o denli dağınık ki neredeyse hiç yok Buna ek olarak Macellan Bulutları ndan çekilen gaz akıntıları ve Samanyolu ndan saçılan hususlar de dahil olmak üzere başka gazlarla karıştırılıyor
Ekip ulaştığı sonuçları haritalayarak Büyük Macellan Bulutu nun merkezine olan uzaklık arttıkça gaz ölçüsünün azaldığını da ortaya çıkardı Krishnarao Bu koronanın hakikaten de var olduğuna ait kusursuz bir işaret diyor Gerçekten galaksiyi çevreliyor ve onu koruyor
Peki böylesine ince bir gaz örtüsü bir galaksiyi yok olmaktan nasıl koruyabiliyor
Krishnarao Galaksiye girmeye çalışan her şeyin evvel bu hususlardan geçmesi gerekiyor ve böylelikle bu tesirin bir kısmı emiliyor diyor Buna ek olarak korona vazgeçilebilecek birinci yapı Koronayı bir ölçü yitirirken galaksinin içindeki gazı koruyor ve yeni yıldızlar oluşturabiliyorsunuz
Yazının yepyenisi phys org sitesinden alınmıştır Çeviren Tarkan Tufan
