ANKARA- OHAL periyodunda yayımlanan Kanun Kararında Kararnameler (KHK) ile ihraç edilenler ile yakınları ortasında intihar olaylarının oranı hayli yüksek. Son olarak İstanbul’da KHK’li ve tutuklu Danıştay üyesi Haşim Güney’in hukuk fakültesinde okuyan oğlu Nahit Emre Güney ömrüne son verdi.
KHK ile kamudaki misyonlarından ihraç edilen Rafet Irmak ve Aziz Yıldırım, “OHAL Devri İntiharları- Soykırıma Kanıt Mezartaşları” başlıklı rapor hazırladı. Rapora nazaran birinci intihar tarihi olan 4 Ekim 2016’dan bugüne 78 KHK’li yahut yakını ömrüne son verdi.
‘İNTİHARLARIN ÖNÜNE GEÇİLMESİNİ İSTİYORUZ’
KHK’lilerin intiharlarına ait hazırlanan rapora nazaran OHAL KHK’lilerinin akabinde 2016’da 27, 2017’de 21 kişi hayatına son verdi. 2018’de 11 kişi intihar ederken 2019’da 4, 2020’de 5, 2021’de 4 ve 2022’de 5 KHK’li yahut yakını ömrüne son verdi. Ankara, İstanbul ve Denizli 5’er intihar ile en çok intiharın yaşandığı birinci üç kent oldu.
Raporu hazırlayan isimlerden Rafet Irmak’a nazaran KHK’liler ve aileleri ortasında yaşanan intihar oranları TÜİK’in Türkiye genelinde açıkladığı intihar oranlarıyla kıyaslandığında hayli yüksek oranda.
Hazırladıkları raporda yurt dışına gidip orada hayatına son verenler ile cezaevlerinde “şüpheli” halde vefat edenleri kapsam dışında tuttuklarını belirten Irmak, “Cezaevinde yaşananlar cinayet mi, azap nedeniyle vefat mü yoksa intihar mı bilemediğimiz için raporumuza bu vefatları almadık” dedi. “İnsanların ismi silinip gitmesin ve bu olaylar yok sayılmasın diye raporumuzu hazırladık” tabirlerini kullanan Irmak şöyle devam etti:
“Ölümlerin engellenmesini amaçlıyoruz. KHK’li bir hâkim, ‘Cezaevindeyken intiharı ben de düşündüm. İsmimiz bu hücrede unutulup gidecek diye düşünürken, sizin çalışmanızı duyunca ‘demek unutulup gitmeyecekmişiz’ dedim ve fikrim değişti’ dedi. Biz bu rapora bir sayfa daha eklemek istemiyoruz. Toplumsal medyada bu biçimde attığımız paylaşımlar var ve bunları paylaşmak istemiyoruz. Bu intiharların önüne geçilmesini istiyoruz”
‘AĞAÇ KÖKÜ YESİNLER’ DİYENLER YARGILANSIN’
KHK’liler için “Ağaç kökü yesinler” sözlerini kullananların “İntihara yönlendirme” hatasından yargılanmasını talep ettiklerini belirten Irmak, “KHK’lileri gözaltına alan ve tutuklayan insanların KHK’lilere biraz daha dikkatli davranması gerekiyor. Zira bu insanların intihar riski var. Sıhhat Bakanlığı’nın toplumsal garantisine bakılmaksızın acil bir formda fiyatsız psikiyatri hizmetini sunması gerekiyor” sözlerini kullandı.
Irmak ve Yıldırım’ın 81 vilayet Cumhuriyet başsavcılığına KHK’liler için yaptıkları müracaat raporda da yer aldı. KHK’liler ortasında intihar oranlarının yüksek olduğunu belirten iki isim, Cumhuriyet savcıları ve kolluk güçlerinin intiharlar konusunda eğitim almalarını talep etti. Irmak bu müracaata ait, “Bu intiharlar engellenebilir. Kolluk ve savcılara intihar konusunda eğitim verilmesini istiyoruz. Riskli bir küme olduğunun farkına varıp bu doğrultuda süreçlerin yapılması gerekiyor” diye konuştu.
‘KHK’LİLERE YAPILANLAR SOYKIRIM BOYUTUNU ALDI’
KHK’lilerin yaşadıkları problemleri Meclis gündemine taşıyan ve intiharların önüne geçilmesi için çalışmalar yürüten HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’na nazaran Türkiye’de KHK’lilere yapılanlar büsbütün insanlık dışı uygulamalar. “KHK’lilere yapılanlar soykırım ve fizikî bir kıyım boyutunu aldı” diyen Gergerlioğlu kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İhraç edildikten sonra özel dalda iş bulmaları, banka hesabı açmaları, toplumsal yardım almaları, yurt dışına gitmeleri engellendi. ‘Aç susuz kal, ağaç kabuğu ye’ dendi. Bu durum çocuklarına yansıdı. Babası KHK’li diye birçok genç KPSS mülakatlarında, güvenlik soruşturmalarında elendi. KHK ile ihraç edildiği için eşi de ihraç edilen binlerce insan oldu. Bu durumlar ekonomik olarak çok büyük dertleri doğurdu. Toplumsal damga yedikten sonra içine düşülen hal çok makûs bir hal ve herkes sizi dışlıyor, camdan dışarıya bakamayacak hale gelemiyorsunuz.”
‘SİSTEMATİK SİYASETİN SONUCU’
KHK’liler ortasında yaygın olan intiharları engellemek için çalıştıklarını, “ekonomik meseleler, toplumsal dışlama ve ruhsal sorunların” yüzlerce sorun ortasında birinci üç sorun ortasında yer aldığını belirten Gergerlioğlu, “Bu üçü bir ortaya geldiği vakit beşerler depresyona girer ve başında intihar niyetleri uçuşmaya başlar. Şu anda KHK’liler ortasında olağan popülasyonun 35 kat üstü intihar, 45 kat üstü boşanma görülüyor. Bireyin ve ailenin büyük bir çöküntü yaşadığını gördük” dedi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Normalde de birçok kişiyi intihar etmekten birtakım hisler durduruyor. Bizim ülkemizde diyelim Müslümanız. Müslüman için intihar ‘cehenneme gitmek’ manasına gelir. Kendini dizginleyen çok da beşere rastladık. Ancak dizginleyemeyenler de var. İntihar dışında da bilmediği işi yaptığı için iş cinayetlerinde vefat edenler de oldu. Patronların tavrı yüzünden farklı farklı işler yapmak zorunda kalıyorlar. Bu durum da insanların psikolojisini olumsuz etkiliyor. Olağan bir insan intihar etmez ki. Çaresizlik, depresyon ve hayatın anlamsızlığı açığa çıktığında intihar edersin. Bu KHK’lilere yönelik sistematik bir siyasetin sonucu.”
