İlahiyatçı muharrir ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmeni Cemil Kılıç, Diyanet’in, Mustafa Kemal Atatürk’e yönelik hutbesine ait tenkitleri ve muhalefet partisi başkanları ile görüşmesi nedeniyle 13 Aralık 2022 tarihinde Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından ihraç edildi.
Devlet kurumlarındaki tarikat örgütlenmesine ait Kılıç, “Üniversitelerden orduya, MEB’den Sıhhat Bakanlığı’na, emniyetten yargıya varıncaya kadar örgütlenme içerisinde olan tarikatlar, bilhassa FETÖ’den boşalan devlet kurumlarını ele geçirme gayreti veriyor” dedi.
‘TARİKATLAR ORTASINDA BİR GÜÇ SAVAŞI KELAM KONUSU’
Cumhuriyet’ten Can Uğur, Kılıç’la, iktidar eliyle güçlendirilen tarikatların kamuyla savaşını ve Türk toplumunu nasıl etkilediğini konuştu.
Türkiye’deki tarikat örgütlenmeleri taban bulma manasında şu an ne durumda?
Yüz binlerce üyesi bulunan tarikatlar var, çok önemli tabanları var. Üniversitelerden orduya, MEB’den Sıhhat Bakanlığı’na, emniyetten yargıya varıncaya kadar örgütlenme içerisinde olan tarikatlar, bilhassa FETÖ’den boşalan devlet kurumlarını ele geçirme uğraşı veriyor. Toplumun büyük kısmında tarikatlara ve çeşitli dinî örgütlenmelere karşı çok önemli bir reaksiyonun de oluştuğunu gözlemliyoruz. Bu manada 15 Temmuz kalkışmasının akabinde dinî yapılanmaların toplumda sempati ve güzel görülme açısından da büyük bir erozyona uğradıkları sosyolojik bir gerçek. Bu gerçeğin kelam konusu yapılarda arka arda ortaya çıkan taciz ve tecavüz olaylarıyla pekiştiğini görüyoruz.
İktidarın tarikatların örgütlenmesindeki hissesi ne seviyede?
İktidar tarikatlarla iç içe. Onlardan başka ve bağımsız davranması neredeyse olanaksız. İktidar partisinin takımlarının kıymetli bir kısmı tarikat üyelerinden oluşuyor. Bu nedenle tarikatların kamuda örgütlenmelerinin direkt doğruya iktidarca sağlandığını biliyoruz. Kamu takımları tarikatlar ortasında paylaştırılıyor. Kimileyin bu paylaşımda uyuşmazlıkların yaşandığı oluyor. Kamuda örgütlenme bağlamında tarikatlar ortasında bir güç savaşı kelam konusu.
‘TARİKATLARI SAVUNMAK, TARİHİN AKIŞINI BİLAKİS ÇEVİRMEYE ÇALIŞMAKTIR’
Tarikatlara ‘bu toprakların değerleri’ diyenler var, siz ne düşünüyorsunuz?
Tarikatlar, tarihî manada bir bedel olarak görülse de çağdaş hayat açısından tüm olumlu fonksiyonlarını yitirmiş, 19. yüzyıldan bu yana kokuşmuş, çürümüş ve bozulmuş yapılardır. Tarihi misyonlarını tamamlamış, tarihin tozlu sayfaları ortasına terk edilmesi gereken vakit dışı yapılardır. Tarikatları ‘değer’ olarak görmek, insan hakları, demokrasi, laiklik, akıl, bilim ve cumhuriyet üzere çağdaş pahaları reddetme sonucunu doğurur. Tarikatları savunmak, tarihin akışını bilakis çevirmeye çalışmaktır. Bu da insan aklının ve toplumun evrimini ayrıyeten dinî ve inançsal pahaların tekrar inşa sürecini baltalamaktır.
İhraç edilme sürecinizdeki temel etmen neydi?
Ben 23 yıl kamuda vazife yaptım ve Türkiye Cumhuriyeti devletinin kuruluş unsurlarına bağlılıktan ödün vermedim. Atatürk prensip ve ihtilalleri doğrultusunda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi verdim. Öğrencilerime inançları müfredat çerçevesinde öğretirken aklı, bilimi, insanlığın hukukî evrimini ve bütün çağdaş bedelleri kılavuz edindim. Hurafelere, bidatlara, mucize ve keramet anlatılarına, din ve mezhep ayrımcılığına karşı çıktım. Bu tavrım ve çalışmalarım başta sapkın tarikatlar, hâkim dinci çevrelerin, gerici ve yandaş basının reaksiyonuna neden oldu. Karalama ve kara çalma kampanyaları başlatıldı. Demeçlerim ve açıklamalarım ahlaksızca çarpıtıldı. Saygınlığıma yönelik suikastlar düzenlendi. Kimi dinci terör örgütlerince basın yayın yoluyla tehdit edildim. Birkaç defa, yolda izde, tanımadığım bireylerce önüme duruldu. Tehdit içerikli sözlerle hücuma uğradım.
Bütün bu yaşananlar karşısında MEB benden, güvenliğimden ve haklarımdan yana tavır alması gerekirken saldırganların istekleri doğrultusunda davranıp hakkımda hukuksuz soruşturmalar açtı. Aldığım çeşitli cezalar evre basamak ilerletilip en üst noktaya taşındı. Süreç, ne üzücü ki, benim kamudan çıkarılmamla sonuçlandı.
‘BİAT BİREYİ KİŞİLİKSİZLEŞTİRİR’
Sizinle ilgili işletilen sürece ait tenkitleriniz neydi?
MEB bürokratları, çıkarılmam için hukukî destekten mahrum üç münasebet gösterdi: Sayın Kemal Kılıçdaroğlu ile görüşüp kendisine Muhammedi İslam isimli kitabımı ikram ettiğim için, ayrıyeten Sayın Meral Akşener’le görüştüğüm ve bir kitabımı ikram ettiğim için, Sayın Ekrem İmamoğlu ve Sayın Mansur Yavaş ile görüşerek kendilerine bir kitabımı armağan ettiğim için güya siyaset yapmak.
Diyanet’in Atatürk aykırısı tavrını ve İslam’a ters kimi fetva nitelikli yanlış açıklamalarını eleştirdiğim ayrıyeten devletin ve Diyanet’in tarikatları koruyup kolladığına ait açıklamalar yaptığım için güya devletin kurumlarını küçük düşürmek.
Demografik işgal hareketi olarak gördüğüm yanlış mülteci siyasetini ve Cumhuriyetimizin dayandığı milliyetçilik prensibi zıddı kelamlarını eleştirdiğim için güya cumhurbaşkanının prestijini sarsmak.
Oysa ben çalışmalarımı ve açıklamalarımı Sendikalar Yasası’nın tanıdığı haklar çerçevesinde yaptım. Çünkü 2006’dan beri Eğitim İş Sendikası’nın çeşitli kademelerinde yönetici olarak yer almaktayım. Yaptığım çalışmalar ve açıklamalarım, yazdığım kitap ve makalelerim mesleğimin ve ilahiyatçı kimliğimin bir gereğidir. Fikir ve kanıyı açıklama özgürlüğü anayasal bir hak olup bu hakkın kullanımını hata olarak görmek gerek ulusal ve gerekse kozmik hukuk açısından hiçbir yere sahip değildir.
Tarikatların insan bağlarına bakışları nedir, demokratik bir sisteme sahipler mi sizce?
Tarikat yapılanmasında pıra tam bir itaat kelam mevzusudur. Buna biat diyoruz. Biat bireyi kişiliksizleştirir. Biatın olduğu yerde sorgulama ve özgür irade olanaksızdır. Bunların olmadığı bir yapıda demokrasiden ve demokratik bir tavırdan kelam edilemez.
‘LAİKLİĞİN OLMADIĞI YERDE DİNÎ KÜMELERİN BİRBİRİYLE ÇATIŞMASI KAÇINILMAZDIR’
Laiklik kavramı tarikatlar tarafından ‘din düşmanlığı’ biçiminde tanımlanıyor, sizce de bu türlü mi?
Laiklik; eğitimde, idarede ve toplumsal hayatta aklı ve bilimi temel almak, iktidarı din adamları sınıfından alıp halka vermektir. Öbür bir deyişle laiklik, rahipler ve mollalar iktidarına karşı çıkmak, dinin bir egemenlik kaynağı olarak görülmesini reddetmektir. Hakikaten bazılarına şaşırtan gelse de, Hz. Muhammed de 7. yüzyıl Mekkesi’nde şirk dini rahiplerinin siyasal otoritesini reddetmiş ve ‘la ilahe illallah’ sloganı ile beşerde ve toplumda içkin İlah kavramı üzerinden egemenliği halka taşımıştır. Sonraki devirde bu anlayış terk edilip egemenlik yine din adamları sınıfına teslim edilmiştir. Bu ortada halifelerin de çoğunlukla din adamı niteliğine sahip olduğunu anımsamak gerekir.
Öte yandan laiklik, tıpkı vakitte din ve vicdan özgürlüğüdür. Bu, doğal olarak öbür türlü inanabilme hakkını da içerir. Laikliği dinsizlik olarak göstermek isteyenler aslında herkesi kendileri üzere inanmaya, kendileri üzere yaşamaya zorlamak isteyenlerdir. Halbuki bu, İslam’ın en temel prensiplerinden biri olan, ‘Dinde zorlama yoktur’ prensibine bütünüyle terstir. Laiklik, inananı öbür türlü inanana karşı koruyan bir anlayıştır. Laikliğin olmadığı yerde dinî kümelerin birbiriyle çatışması hatta savaşması kaçınılmazdır. Bu bağlamda laiklik farklı din ve mezhep üyelerinin tıpkı toplumda barış içinde yaşayabilmesinin de garantisidir.
CEMİL KILIÇ KİMDİR?
1975 yılında İstanbul’da doğan Kılıç, ilköğrenimini Sinop ve İstanbul’da tamamladı. İstanbul’da Küçükköy İmam Hatip Lisesi’nin akabinde Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nin Kelam ve İslam İdeolojisi Bölümü’nü bitirdi. Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Enstitüsü, Sosyoloji ve Toplumsal Antropoloji anabilim kolunda yüksek lisans yaptı. Kılıç, Atatürkçü Fikir Derneği ve Eğitim İş Sendikası üzere birçok demokratik kitle örgütünde çalışmalara katılıp yöneticilik vazifesinde bulundu.
