Prof. Dr. Görür: İstanbul’da düşündüğümüzden fazla kayıp vereceğiz

Cumhuriyet’ten Şeyda Öztürk’e konuşan Görür zelzeleyle ilgili ihtarlarda bulundu

Yıllardan beri bütün bilim insanları zelzelenin geleceğini söylüyor Lakin buna rağmen İstanbul sarsıntıya hazır değil Hazırlanmamız gerekirken neden bu kadar alıştık

Aslında beşerler zelzeleye alışmadı Bilinçsiz duyarsız yahut sarsıntıya alışmış değil ancak ekonomik nedenlerle sorunun büyüklüğü nedeniyle çaresiz hissediyorlar Kendi yapacaklarıyla bu işin çözülemeyeceğinin farkındalar Halkla birebir konuştuğumda Biz ne yapabiliriz ki hocam Bu işi devletin yapması lazım diyorlar Büyük ölçüde haklılar bu işi devletin halletmesi gerekir

Gerek bakanlıklar gerekse belediyeler tarafından gerçekleştirilen kentsel dönüşüm çalışmaları hızlandı Düzgün bir kentsel dönüşüm nasıl yapılmalı

Kentsel dönüşüm projeleri gerçek uygulanmadı Onun için de ismi rantsal dönüşüm oldu Kentsel dönüşüm gerçek manasıyla sarsıntı odaklı yapılırken bir kentin bütün bileşenlerinin zelzele dirençli hale getirilmesi için çalışılır Bu hükümetin uyguladığı kentsel dönüşüm projesinin en kıymetli parametresi yapı stoku Bir kenti sarsıntıya hazırlamak denince akla gelen birinci şey yapı stoku olmamalı Mevte neden olan en değerli bileşen yapı stokunun yetersiz oluşu lakin yalnızca bir kentin yapı stokunu güzelleştirmekle o kenti zelzele dirençli hale getiremezsiniz Kentin bütün tüm bileşenlerini sarsıntı güçlü hale getirmek gerekiyor Bir kentin tüm bileşenleri dediğimiz vakit birinci akla gelen halk ikincisi alt yapı üçüncüsü yapı stoku dördüncüsü etraf beşincisi ise iktisattır Bu beş bileşenin çalıştığı durumda kent sarsıntı inançlıdır Kentsel dönüşümlerde birinci akla gelen bu beş bileşenden yalnızca yapı stoku sırf yapı stokuna eğildiğiniz vakit o iş müteahhit işine dönüşür Şayet o projenin motor gücü müteahhit olursa o iş ranta kayar

‘DEPREME MÜDAHALEDE İSTANBUL’U KURTACAK ŞEY İSTANBUL’UN KENDİSİ OLAMAZ’

Kentsel dönüşüm demişken İstanbul un bir öteki sorunu de zelzele toplanma alanları Bu alanlar acil durumlarda değerliyken neden yapılaşma uğraşımız var

Deprem toplanma alanı deniyor lakin hiçbiri o nitelikte değil Zelzele toplanma alanı dediğimiz vakit insanların toplanacağı ve kaldıkları müddet boyunca nizam ve donanıma sahip uygun alanlar demektir Bugün toplanma alanı diye baktığımız yerlerde 50 kişi olsa beşerler rahatsız olur Sarsıntı toplanma alanı denildiği vakit insanların oturacağı tahminen kalacaklar sıhhat ünitesinin bulunduğu hatta çocuklar için bir alan olması gerekir Bu yer olağan durumda hizmet vermez ancak o denli dizayn edilmiştir ki zelzele olur olmaz en kısa müddette aktif hale gelir İstanbul da zati bu türlü bir yer yok Birçok alışveriş merkezine dönüşmüş Artık de Göktürk te de betona boğmaya çalışıyorlar İstanbul üzere büyük sarsıntı beklenen bir kentte bu hareketler nasıl yapılıyor aklım almıyor

Depremden sonra kritik 72 saatte İstanbul u kurtarabilecek miyiz

Gecekondu mantığıyla gelişmiş İstanbul da düşündüğümüzden çok daha fazla kayıp vereceğimiz kesin Bu zelzelede binaların çökme ve yıkılma sırasında olabilecek can kayıplarının dışında göçük altında kalan insanlara gerektiği vakit içerisinde müdahale edilemediği için de kayıplar vereceğimizi düşünüyoruz Zelzeleye müdahalede İstanbul u kurtaracak şey İstanbul un kendisi olamaz Acil müdahale grup ve ekipmanları da İstanbul un içerisinde Hasebiyle takım ve ekipmanların yüzde kaçının performans gösterebilecek durumda olacağını bilmiyoruz Takım ve ekipman hazırlıklarının İstanbul un etrafında yapılması gerekiyor Bizler tekliflerimizde mahalle gönüllüleri kavramını önermiştik Devlet tarafından ciddiye alınıp yapılsaydı bir mahallede göçüğe en kolay müdahaleyi o mahalledeki beşerler yapardı Bir vakitler mahallede belirli yerlere acil durum ekipmanlarının bulunduğu konteynerler konuldu Sonra kayboldu ne oldu bilmiyoruz Bu zelzeleler öbür yerde olduğunda kazara 1 2 kişi ölüyor 1999 dan bir gün sonraki niyetimizi hiç bozmasaydık devam etseydik bahisle ilgili bir bakanlık kurarak bir projelendirme yapabilseydik bugün her şeyi bitirmiştik

Şu an tartıştığımız Kanal İstanbul üzere büyük bir proje var Sarsıntı bekleyen bir kentte bu proje ne kadar yanlışsız

Kanal İstanbul yer bilimleri ve sarsıntı açısından yapılmaması gereken bir proje Projenin yapılacağı güzergah sarsıntı açısından güzel nitelikli değil Düşünülen projenin Marmara’ya açıldığı bölgede çok sayıda etkin fay var Faal fayların ana zelzele beklediğimiz fay noktasına bağlı olduğunu biliyoruz Beklediğimiz sarsıntı gerçekleştiği takdirde burada yapılması düşünülen Kanal İstanbul un deniz ağzında da önemli bir yıkıma sebep olabilecektir Ayrıyeten burada büyük ölçüde heyelan ve toprak kaymasına neden olacaktır Küçükçekmece lagünü çok sayıda derenin birleştiği yer Bu yüzden bölge de kalın alüvyon çökeli içerir Buralarda alüvyon çökelinin tamamını kaldırmak mümkün değildir Onları kaldırmadığınız sürece orada rastgele bir istikrarlı yapı yapmanız da mümkün değildir Zira zelzele sırasında bu bölgede sıvalaşma olur Sıvalaşma olacak yerde de siz kanal inşa edemezsiniz O kanalı ayakta tutmanız mümkün olmayabilir Burada ayrıyeten taban nitelikli kayalar var Güngören killeri diye bir kil katmanı var ve hareketliler Bilhassa suyla teması halinde çok rahatlıkla kayar ve kütle hareketine neden olur Münasebetiyle kanalın inşası sırasında da sonrasında da Güngören killeriyle bağda olan çökelleri sabit tutmanız çok sıkıntı

‘YAPI STOKUNUZ GÜZEL DE OLSA KİRLENMİŞ BİR ETRAF SİZİ ÖLDÜRÜR’

Kanalın etrafa tesiri nasıl olacaktır

Karadeniz e gerçek İstanbul un en hoş ve en varlıklı yer altı su kaynakları var Siz deniz düzeyinden 20 25 metre daha derinde bir kanal açtığınız vakit yer altı su düzeyini büyük ölçüde kaybedersiniz Bütün o su kanala boşalır Keza kanalı yaptıktan sonra deniz suyu bölgeyi kapladığı takdirde yer altı sularının yolunu kullanarak bölgede tuzluluğa neden olabilir Bu da demektir ki siz o bölgedeki tarımı hayvancılığı ve bitki örtüsünü yok edersiniz Ayrıyeten bu kanal Terkos Gölü nün çabucak yanından geçiyor Bu kanalı kazdığınız vakit Terkos Gölü nü kaybedersiniz İzolasyon yapacağız demekle o mümkün olmaz Hem içme suyu hem yer altı sularını yok ediyorsunuz Üstüne bölgenin tuzlanmasına neden olup tarımı yok ediyorsunuz

Peki ya kanalla birlikte yaşanacak nüfus artışı

Deprem bekleyen bir kentte yapılmaması gereken üç değerli şey vardır Bunlardan biri nüfusu artırmak ikincisi yapı yoğunluğunu artırmak üçüncüsü ise afet acil müdahalesini engelleyebilecek yapılaşmaya neden olmak Kanal bunların her birini yapıyor Bir de İstanbul un değerli bir yerini ada haline getiriyorsun Yapacağın köprüler yer bakımından en uygun olmayan yerlere yapılacak Köprülerin tahrip olması durumunda acil müdahaleyi yapamazsın

Enkazın yanı sıra sarsıntı alt yapı sistemlerine nasıl ziyan verecek

Bir kentin beş bileşenini yapı stokunuz her tarafıyla düzgün de olsa kirlenmiş bir etraf sizi öldürür Kirlenmiş bir çevreyi de haşat olmuş bir alt yapı oluşturur Çabucak çabucak her büyük zelzelede alt yapı büyük ölçüde tahrip oluyor Artık alt yapının tahrip olmasının sonucu içme suyunun büyük ölçüde halka verilememesi demek Sarsıntı anında yangınların oluştuğu vakitlerde itfaiye çalışamaz Zelzele vaktinde hastaneler ve okullar kıymetlidir İstanbul Su ve Kanalizasyon Yönetimi’nin İSKİ bu hesapları bitirdiğini biliyorum Çalışmalarda kanalizasyonun içme suyuna nazaran daha fazla tahribat gördüğünü belirledik Genelde içme suyu şebekesi ve kanalizasyon birbirlerine çok yakın hissettiği için içme suyunda kirlilik meydana gelebilir Bu da salgın hastalık demek İSKİ planları yaptı sarsıntı dirençli hale getirme çalışmaları başlamak üzere

Barajlar sarsıntıdan nasıl etkilenecek

İstanbul da mevcut içme suyu barajlarının kıymetli bir kısmı sarsıntıda tahrip oluyor Baraj ve etrafında bilhassa Mansap tarafında yerleşim alanı çok yaygın Bu barajların tahribatı oradaki insanların can güvenliğini de büyük ölçüde tesirler Zelzelede devre dışı kalması biri su sorunu olan İstanbul u susuzluğa mahkum edilecektir ikincisi ise oradaki insanların karşılaşacağı tehlikedir Barajlar için tedbir alma evresinde çalışmaların İSKİ tarafından yapıldığını biliyorum

İBB ye ilişkin iştiraklerden İstanbul Konut İmar Plan Sanayi ve Ticaret A Ş KİPTAŞ kentsel dönüşüm çalışmalarına süratle devam ediyor Müraacatların birçoklarının riskli bölgelerde olduğu belirten Görür KİPTAŞ a müracaat ediyorsun KİPTAŞ inceliyor o durumda da plan proje gösteriyor İBB halkı işin içine alıyor Halka birebir vakitte kredi için kefil oluyor Hükümet bu yaklaşımı neden daha büyüterek uygulamıyor onu anlamıyorum Bir hükümetle belediye arbede ederek nasıl İstanbul u zelzeleye hazırlayabiliriz onu anlamıyorum dedi HABER MERKEZİ