Avrupa Birliği’nin (AB) yayımladığı bir rapor, Avrupa ülkelerinin ithal ettiği balların yarısına yakınının doğal bal özelliği taşımadığını, sulandırma, ucuz şeker şurubu katma üzere prosedürlerle esere hile karıştırıldığını ortaya çıkardı.
AB Kurulu’na bağlı sıhhat ve bilim kuruluşları ile AB yolsuzlukla uğraş kuruluşu OLAF’ın iş birliğiyle hazırlanan rapor, tüketici dernekleri ve lokal bal üreticilerinin yıllardır lisana getirdiği kuşkuların doğruluğunu teyit etmiş oldu.
AB’ye ithal edilen 320 sevkiyattan alınan numuneler üzerinde yapılan testler, numunelerin yüzde 46’sının gerçek bal olmadığını gösterdi. AB yönetmeliklerine nazaran balın hiçbir katkı unsuru ya da sulandırıcı içermemesi, büsbütün doğal olması gerekiyor.
TÜRK BALINDA 15 NUMUNEDEN 14’Ü HİLELİ
Balda en berbat notu Çin, Türkiye ve İngiltere’den ithal edilenler aldı. Çin’den ithal edilen ballarda 89 numuneden 74’ünün, Türkiye’den ithal edilen 15 numuneden 14’ünün bal niteliği taşımadığı tespit edildi.
Eski AB ülkesi İngiltere’den ithal edilen bal da makus not aldı. İngiltere’den gelen ve incelemeye tabi tutulan 10 partiden 10’u da AB standartlarına nazaran sınıfta kaldı. İngiltere’den gelen balın içinde Meksika, Brezilya ve Ukrayna’dan ithal edilmiş bal karışımları bulunmasının da sonuçta tesirli olabileceği düşünülüyor.
Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği datalarına nazaran, geçen yıl Türkiye’den 59 ülkeye 45 milyon 984 bin 609 dolarlık bal ihraç edildi. ABD, İspanya ve Almanya en fazla ihracat yapılan ülkeler oldu.
HİLELİ ESERLERDE BEŞ YILDA ÜÇ KAT ARTIŞ
AB çapında son denetimlerin 2015-2017 devrinde yapıldığı ve bugün ortaya çıkan sonuçların o periyoda nazaran üç kat artış manasına geldiği bildirildi. O periyotta saf bal kriterlerine uymayan eserlerin oranı yüzde 14’te kalmıştı.
Fransa’nın ithal ettiği 21 bal numunesinden yalnızca dördü gerçek bal niteliği taşırken Almanya’da 32 numuneden yarısı hileli çıktı.
AB ülkelerinde tüketilen bal ölçüsünün yüzde 40’ı, üçüncü ülkelerden ithal ediliyor. AB, yılda ithal ettiği 175 bin tonla ABD’nin akabinde dünyanın en büyük ikinci bal ithalatçısı pozisyonunda.
‘HAKSIZ REKABETE YOL AÇIYOR’
AB yolsuzlukla gayret kuruluşu OLAF’ın Genel Yöneticisi Ville Itala, suiistimallere karşı önlemi elden bırakmamak gerektiğini belirterek “Balda en sık başvurulan yolsuzluk, saflığının bozulması, yani içine ucuz katkı hususları eklenmesi. Lakin testlerde balın menşeinde sahtecilik hadiselerine, etiketlerde yanlış menşeye yer verildiğine de rastladık” açıklamasını yaptı.
Raporda doğallığı bozulan balların insan sıhhatine tehlike oluşturmadığı, fakat saflık kurallarına uyan çiftçilere karşı haksız rekabet oluştuğu kaydedildi.
Tüketici derneği Foodwatch ise, bal örneğinde bu kadar ağır bir halde sahtecilik yapılmasının resmi kurumların kontrol sistemlerinin zayıflığını ortaya koyduğunu belirtti.
Foodwatch’dan Ingrid Kragl, “Avrupalı tüketiciler yıllardır süpermarketlerde hileli bal satın alıyor ve bunun farkında değil” dedi. Kragl, ulusal kontrol kurumlarının da özel laboratuvarların da kâfi kaynaklara sahip olmamaları nedeniyle sahteciliği ortaya çıkaramadığına işaret etti.
‘LABORATUVARLARDA TESPİTİ KOLAY DEĞİL’
Foodwatch Almanya’dan Chris Methmann da Almanya’daki denetimlerin sıkılaştırılması talebinde bulunarak “Sahtekârlar besin kontrol sistemlerindeki boşlukları hayasızca kullanıyor. Kontrol kurumları lakin çağdaş tahlil formülleri sayesinde sahtecilikleri ortaya koyup piyasadan kaldıracak duruma geldi” diye konuştu.
Eskiden hileli balların mısır nişastası ya da şeker kamışından yapılmış şeker şuruplarıyla sulandırıldığına işaret eden uzmanlar, artık bunun yerine pirinç, buğday ya da şeker pancarından elde edilen şuruplar kullanıldığını ve bu haldeki hilenin laboratuvarların büyük çoğunluğunda tespit edilemediğini belirtiyor. Balda su ve öbür unsurlar katılarak hacim artırma yoluna da gidiliyor. (DW Türkçe)
