VAN – Van’a kadim bir süsleme sanatı olan savat, gümüş işlemeciliğinin nadide örneklerinden biri. Urartu medeniyetine kadar uzanan esaslı bir geçmişi olan bu sanat, Romalılar periyodunda de büyük kıymete sahipti.
1915’e kadar Van’da 120’den fazla savatlı gümüş atölyesinin bulunduğu biliniyor. O yıllara kadar kentin iktisadının temel taşı olan ve Ermeni ustaların icra ettiği bu sanat, 1915’ten sonra yok olmaya yüz tuttu. Günümüzde Van’da bu sanatı sürdüren sırf birkaç usta kaldı. Bu ustalardan biri de Erdal Binici.
SAVAT SANATINDA ÜÇÜNCÜ KUŞAK
Binici, ailesinden aldığı mirasla savat işlemeciliğini üçüncü nesil olarak sürdürüyor. Dedesinden ve babasından öğrendiği sanatı kardeşleriyle birlikte icra ederken, eserlerinde Urartu medeniyetine ilişkin motifleri ve Van’ın tarihi sembollerini kullanıyor. Van Kalesi’nin yakınında Urartu mimarisine uygun bir formda inşa edilen Arubani Bedesteni’nde, eserlerini hem üretiyor hem de satışa sunuyor.
Erdal Binici, savatı yalnızca ticari bir faaliyet olarak değil, birebir vakitte tarihî bir mirasın koruyucusu olarak gördüğünü belirtiyor. Bu nedenle üretim sürecinden evvel yapıtların tarihini araştırdığını, uzun uğraşlar sonucunda yeni eserleri ortaya koyduklarını söylüyor.
Türkiye’deki ekonomik gidişatın kendilerini de olumsuz etkilediğini, artan gümüş fiyatlarından ötürü ham unsur alamadıklarını ve dövize bağlı olarak fiyatı daima artan materyalleri temin etmekte zorlandıklarını belirten Binici, savat kültürünü devam ettirebilmek için devlet dayanağına muhtaçlık duyduklarını söylüyor.
Erdal Binici, yeni ustalar yetiştirmesinin, bu kadim geleneğin devamı için değerli olduğunu vurguluyor. Fakat sabır ve ince personellik gerektiren bu sanata olan ilginin ekonomik sebeplerle az oluşu nedeniyle, çırak bulmakta zorlandığını belirtiyor.
